Պատերազմ Կամ Խաղաղություն

Ունեմ մտավախություն, որ Հայաստանը փորձում են «արցախացնել»: Արցախի հարցը «լուծեցին», հիմա էլ եկել են, Հայաստանին են ուզում դելիմիտացնել:

Հայկ Սուքիասյան

Եթե չենք ուզում գնալ հարաբերությունների կարգավորման, այլընտրանքը պատերազմն է. քաղաքագետը՝ բրյուսելյան հանդիպման մասին

Քաղաքագետ Հայկ Սուքիասյանի խոսքով՝ երեկ Բրյուսելում տեղի ունեցած Շառլ Միշել-Նիկոլ Փաշինյան-Իլհամ Ալիև եռակողմ հանդիպումը հերթականը չէր, սակայն, եթե հանրությունն ակնկալում է արագացված լուծումներ, այդպես չի լինելու:

«Օրինակ՝ Մինսկի խմբի շրջանակներում Արցախի հարցն այնքան ձգձգվեց, որ վերածվեց պատերազմի: Հիմա աշխարհաքաղաքական տեկտոնական շարժեր են, և այս խառնարանում սպասել մեր հարցերի արագ լուծման, ուղղակի հնարավոր չէ: Վաղ է խոսել բրյուսելյան հանդիպումների սպասելիքների մասին. գործընթացը դեռ սաղմնային վիճակում է»,- «Հայկական ժամանակի» հետ զրույցում նշում է քաղաքագետը:

Անդրադառնալով այն կարծիքներին և պնդումներին, ըստ որոնց՝ բրյուսելյան ձևաչափը փոխարինում է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ձևաչափին՝ քաղաքագետը չի համաձայնում դրանց հետ՝ նշելով, որ փոխարինել չի կարող, քանի որ Մինսկի խմբում կա նաև ԱՄՆ-ն, իսկ այդ երկիրը համաշխարհային քաղաքականությունում որոշումներ ընդունողներից մեկն է:

«Ռուսաստանը հայտարարեց, թե Մինսկի խումբը գոյություն չունի այլևս՝ հասկացնելով, որ կարիքը չկա: Ընդ որում՝ Ռուսաստանը մեզ համար նախապատրաստել էր 3+2 ձևաչափը կամ ռուս-թուրքական ձևաչափը, որի միջոցով շրջափակելու էին տարածաշրջանը և հոշոտելու այն: Սակայն փոխարինելու մասին խոսք չի կարող լինել: Հայկական կողմն էլ նշում է, որ բրյուսելյան հանդիպումների ակունքներում Ռուսաստանի հանդիպումների ընթացքում ընդունված պայմանավորվածություններն են: Բայց մեզ համար Բրյուսելը կենսական նշանակություն ունի. ավելի կիրթ քաղաքական դիսկուրսի դաշտ է: Եվ լավ կլինի, որ մենք կարողանանք համոզել ԱՄՆ-ին ներգրավվել Բրյուսելի ձևաչափի մեջ: Հիմա Բրյուսելը չունի Մինսկի կշիռը, այն ուղղակի հարթակ է՝ շփվելու ու հարցեր քննարկելու համար»,- ասում է Սուքիասյանը:

Բրյուսելյան հանդիպումից հետո հայտնի դարձավ, որ առաջիկա օրերին միջպետական սահմանին տեղի կունենա սահմանային հանձնաժողովների առաջին համատեղ նիստը։ Անդրադառնալով սրան՝ քաղաքագետը շեշտում է՝ ՀՀ-ի շահերից բխում է, որ այս գործընթացը արվի արագ ու խաղաղ պայմաններում:

«Սակայն ցանկանում եմ նշել, որ շատ դժվար գործընթաց է լինելու, ինչպես նաև՝ երկար: Եթե այս գործընթացները լինելու են բրյուսելյան շրջանակներում, ուրեմն լավ արդյունք կարելի է սպասել: Իսկ եթե գործընթացի մեջ խառնվելու է Ռուսաստանը, ապա պետք է վստահ լինենք՝ սահմանազատումը ոչ միայն երկար է տևելու, այլև չի լինելու: Ունեմ մտավախություն, որ Հայաստանը փորձում են «արցախացնել»: Արցախի հարցը «լուծեցին», հիմա էլ եկել են, Հայաստանին են ուզում դելիմիտացնել: Իսկ ի՞նչ քարտեզներով: Ռուսաստանն ասում է՝ ինձ մոտ են քարտեզները, բայց ո՞վ կարող է Ռուսաստանից քարտեզ վերցնել: Նրան այսպես թե այնպես ձեռնտու չէ, որ դելիմիտացիայի գործընթացը վերջանա»,- կարծում է զրուցակիցը:

Դիտարկմանը, որ ձեռք է բերվել համաձայնություն՝ արեւմտյան Ադրբեջանի եւ Նախիջեւանի, Ադրբեջանի տարածքով՝ Հայաստանի տարբեր մասերի, ինչպես նաեւ երկու երկրների հաղորդակցության ենթակառուցվածքների միջոցով միջազգային բեռնափոխադրումների շուրջ: Հարցադրմանը՝ հայ և ադրբեջանցի ժողովուրդները պատրա՞ստ են միմյանց հետ կոմունկիացվելու և բաց ճանապարհների, Սուքիասյանն ասում է՝ եթե պետությունները պատրաստ են, ժողովուրդը նույնպես պատրաստ պետք  է լինի:

«Հայաստանում, երբ հակաթուրքական լոզունգներ են գոռում, իրականում այդպիսի բան չկա: Թուրքիայի հետ մենք առևտուր ունենք, ժամանակին հայերը Թուրքիայում հանգստանում էին, այսպիսի հարցերը պետք է դնել մի կողմ, ամեն բան էլ հնարավոր է: Դա կոչվում է կոնֆլիկտի տրանսֆորմացիա: Եկեք չխոսենք կոնֆլիկտի մասին, այլ տնտեսական զարգացման»,- նշում է նա:

Սուքիասյանը չի կարծում, որ հայ և ադրբեջանցի ժողովուրդները պատրաստ չեն կոմունիկացիաների հաստատման:

«Հայ-ադրբեջանական կոնֆլիկտը հայ-թուրքական կոնֆլիկտի մի մասն է: Այո, հոգեբանական անդունդ կա ժողովուրդների մեջ, բայց մի օրինակ եմ ցանկանում բերել: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացում Գերմանիայի և ԽՍՀՄ-ի հարաբերություններն ահավոր էին: Սովետական բանակը Ստալինի որոշմամբ զանգվածային բռնաբարել էր գերմանացի կանանց: Այժմ Գերմանիան և Ռուսաստանը հարաբերություններ ունե՞ն, թե՞ ոչ: Հետևապես քաղաքականությունը հուզականություն ու գավառամտություն չի սիրում: Եթե այժմ իրադրությունն այնպիսին է, որ պետք է հարաբերություններ կարգավորվեն, ապա մենք պետք է գնանք դրան, ինչը նորմալ գործընթաց է: Եթե մենք չենք ուզում գնալ հարաբերությունների կարգավորման, ապա ելքը պատերազմն է: Իսկ մենք դրան պատրա՞ստ ենք»,- անուղղակի հարցադրում է անում քաղաքագետը:

Հայկ Սուքիասյանը, գնահատելով ՀՀ-ի արտաքին մարտավարությունը և ԱԳՆ-ի աշխատանքն այս հարցում, նկատում է՝ հայկական կողմը ակտիվ է արտաքին քաղաքականության մեջ:

«Թեկուզ վիրավոր վիճակում, իշխանությունը բալանասավորման քաղաքականություն է վարում, լավացնում է հարաբերությունները մի շարք պետությունների հետ: Կարծում եմ՝ մեր արտաքին գործերի նախարար Արարատ Միրզոյանը լավագույնս աշխատում է, զարգանալու տեղ կա, սակայն պետք չէ անընդհատ բողոքել»,- ասում է նա:

Հոդվածը՝ armtimes.com կայքից։