(մաս իներորդ)
Ամենավառ օրինակը, թե ինչպիսին չպետք է լինեն դաշնակցային հարաբերությունները, Գորիս-Ստեփանակերտ ավտոճանապարհի շուրջ 5 կմ բուֆերային գոտուց ռուս զինվորականների հեռանալն էր։
Դավիթ Ստեփանյան
Հայաստանի ներսից «երկարաճիտ կոշիկի» և «յաթաղանի» միջև գոյություն չունեցող ընտրության մասին կեղծ պատումն ակտիվորեն առաջ է մղում հայկական, առնվազն խորհրդարանում ներկայացված ընդդիմությունը։ Առանց Ռուսաստանի, Հայաստանի անուրախ-անհույս ապագայի, երկիրը թուրքական վիլայեթի վերածելու հեռանկարների մասին թեզերը վաղուց մտել են բազմաթիվ ընդդիմադիր գործիչների ելույթների ավանդական զինանոցի մեջ։ Եվ, իհարկե, այս ամենն ակտիվորեն տարածվում է իշխանության հակառակորդներին պատկանող և ուղղորդված ԶԼՄ-ների կողմից։
Կարևոր է նշել, որ 44-օրյա դավադրության արդյունքների ամփոփմամբ «թուրքական յաթաղանի» մասին ռուսական քարոզչության պատումը լրացվել է ադրբեջանական առասպելական «երկաթե բռունցքի» մասին պատումով։ Հասկանալի է, որ Հայրենական պատերազմում ոչ ավել, ոչ պակաս հաղթանակ տարած ադրբեջանական բանակի՝ Բաքվի կողմից ինտենսիվորեն տարածվող դիցաբանությունը նույնպես բխում է ՌԴ շահերից։ Համենայնդեպս դա հասկանում է ներկայիս ռուսական իշխանությունը: Կատարվածի ամբողջական պատկերն ուրվագծելու համար բերենք ընդամենը մեկ օրինակ։
Նախորդ տարվա օգոստոսին Տավուշի մարզի Ոսկեպար գյուղի մոտ հայտնված ռուսական ռազմական ուղեկալը ռուսական քարոզչությամբ մատուցվում է հենց որպես ալիևյան «երկաթե բռունցքի» ագրեսիան զսպելու մեխանիզմներից մեկը։ Այլ կերպ ասած՝ տվյալ հատվածում ռուս զինվորականների ներկայության հիմքում ընկած է հենց գերազանցության մասին պատումը, որի սպառնալիքին համապատասխան Հայաստանի համար «երկաթե բռունցքն» է։ Թշնամական Ադրբեջանի հետ սահմանին Հայաստանի ռազմավարական դաշնակից երկրի զինվորականների ներկայության այլ նպատակներ պատկերացնել ուղղակի անհնար է, ցավոք, միայն առաջին հայացքից։
Շատ կարևոր է նշել, որ ռուս զինվորականները տեղակայվել են ռազմավարական նշանակություն ունեցող վայրում՝ Հայաստանը Վրաստանին կապող Մ16 ավտոճանապարհի ձախ եզրին։ Ճամփեզրի աջ կողմում արդեն ադրբեջանական սահմանի մոտ տեղակայված են ՀՀ Զինված ուժերի մարտական հերթապահություն իրականացնող հենակետերը: Այստեղ հարկ է նշել բազմաթիվ դեպքեր, երբ ադրբեջանական կողմից Հայաստանի տարածքի առաջին իսկ գնդակոծության ժամանակ գրեթե նույնանման ուղեկալներում տեղակայված ռուս զինվորականներն անմիջապես լքում էին իրենց տեղակայման վայրը։ Հատկանշական է, որ որոշ դեպքերում նրանք դա արել են ադրբեջանական հարձակումը սկսելուց առաջ։ Որպես օրինակ հիշեցնենք 2021թ. Սոթքի և 2022թ. Սիսիանի սահմանային հատվածում արձանագրված դեպքերը։
Ամենավառ օրինակը, թե ինչպիսին չպետք է լինեն դաշնակցային հարաբերությունները, Գորիս-Ստեփանակերտ ավտոճանապարհի շուրջ 5 կմ բուֆերային գոտուց ռուս զինվորականների հեռանալն էր։ Երևանի և Բաքվի հետ ձեռքբերված պայմանավորվածությունների համաձայն՝ ռուս զինվորականները պետք է լքեին ապրիլի 1-ին, և նրանց տեղը պետք է պաշտպանեին հայ և ադրբեջանցի սահմանապահները։ Սակայն ռուսները լքել են իրենց պատասխանատվության գոտին դեռևս մարտի 28-ին, և նրանց տեղում անմիջապես հայտնվել են ադրբեջանցի զինվորականները։ Տեղ գյուղի սահմանի հատվածի նման «դելիմիտացիայի» արդյունքում ավելի ուշ ժամանած հայ և արդեն խրամատված ադրբեջանցի զինվորականների միջև փոխհրաձգության վերածված քաշքշուկ է առաջացել, որը 4 հայ զինվորականների կյանք է արժեցել։ Ադրբեջանցի զոհերի թիվը թողնենք նրանց ղեկավարության խղճին։
Մոսկվայի կողմից դաշնակցային պարտավորությունների կատարման խորապատկերին համարձակվենք ենթադրել, որ իրականում Ոսկեպար գյուղի մոտ տեղակայված ռուսական ռազմական ուղեկալը հերթական ակտիվն է Ալիևի հետ ռուսական ղեկավարության չդադարող առևտրի մեջ:
Հայաստանի ռազմավարական դաշնակիցը սպասում է հարմար առիթի, շահավետ առաջարկի՝ նպատակ ունենալով այդ ուղեկալը հեռացնել և հանձնել հայկական տարածքը, որն Ադրբեջանը կոչում է ոչ այլ կերպ, քան Բաքվի Ղազախի շրջանի գյուղ։ Դա լավագույն դեպքում: Ամենավատն այն է, որ մեր թիկունքում գտնվող սահմանը պաշտպանող հայ զինվորականներին դաշնակիցները կարող են պարզապես ադրբեջանական փամփուշտների տակ դնել։ Եվ ահա նման հեռանկարը ռուսական ԶԼՄ-ների կողմից քողարկվում է «դաշնակցային պարտավորությունների», «սահմանների պաշտպանությանն աջակցության» և այլ ապատեղեկատվության մասին հերթական աբրակադաբրով։
[շարունակելի]
Աղբյուրը՝