Ադրբեջանում ներքին դժգոհության կառավարման խնդիրը ևս ցայտուն է, քանի որ Ադրբեջանում կան հակադիր գծեր՝ «խաղաղություն» և «ավելի մեծ տարածքային պահանջներ» ունենալու կողմնակիցներ։ Հասցեագրված ազդակ է Հայաստանին, որ եթե Երևանը վերադառնա ռևանշիստական քաղաքականության, ապա Բաքուն ևս «պատմական հողերի» թեման կբարձրացնի։
Ժիրայր Լիպարիտյան
Պետրոս Ղազարյանը զրուցել է Հայաստանի առաջին նախագահի գլխավոր խորհրդական Ժիրայր Լիպարիտյանի հետ։ Զրույցի ընթացքումքննարկվել են Հայաստանի արտաքին քաղաքականության և անվտանգության կարևորագույն հարցերը։
Հայաստանի առաջին նախագահի գլխավոր խորհրդական Ժիրայր Լիպարիտյանը ասաց, որ Հաջիևը, որը ներկայացվում է որպես Ալիևի օգնական, իրականում շատ ավելի ազդեցիկ անձ է։Լիպարիտյանը նշեց, որ Հաջիևը նախագահ Իլհամ Ալիևի ամենամոտ շրջանակից է և լինելու է առնվազն բանակցող գլխավոր դեմքերից մեկը։ Նրա խոսքով՝ եթե Հաջիևը կրկնում է, որ «Պատերազմը ավարտված է», դա պետք է լրջորեն ընդունել, որովհետև նման ուղերձներ նա փոխանցել է ոչ միայն
հայերին, այլ նաև այլ երկրների ներկայացուցիչներին։
Լիպարիտյանը կարծում է, որ սխալ է այդ հայտարարությունները դիտել միայն բառացիորեն։Նա ընդգծեց, որ Ալիևի խոսքն ու գործնական քաղաքականությունը հաճախ չեն համընկնում։ Ըստ Լիպարիտյանի, այն պատճառով, որ Ալիևը միջազգային հարթակներում խաղաղության մասին է
խոսում, դեռ չի նշանակում՝ նրա բոլոր մտադրությունները խաղաղ են։ Լիպարիտյանը դիտարկեց մի քանի պատճառ, թե ինչու նա կարող է նման ուղերձներ հղել։ Նրա գնահատմամբ՝ Ալիևը հաղորդագրություն է տալիս ոչ թե Հայաստանին, այլ Վաշինգտոնին և Եվրոպային, ընդգծելով, որ խաղաղություն է ուզում, և այդ կերպ ստանում է քաղաքական, տեխնոլոգիական կամ էներգետիկ ակտիվների հետ կապված աջակցություն։Ադրբեջանում ներքին դժգոհության կառավարման խնդիրը ևս ցայտուն է, քանի որ Ադրբեջանում կան հակադիր գծեր՝ «խաղաղություն» և «ավելի մեծ տարածքային պահանջներ» ունենալու կողմնակիցներ։ Հասցեագրված ազդակ է Հայաստանին, որ եթե Երևանը վերադառնա ռևանշիստական քաղաքականության, ապա Բաքուն ևս «պատմական հողերի» թեման կբարձրացնի։
Լիպարիտյանը նշեց, որ, ըստ իրենց գնահատականի, վերջին ամիսներին զարգացումները չեն հերքում այն փաստը, որ Վաշինգտոնի ներկայացրած ճանապարհային «պլանը» սկսում է կոնկրետանալ։ Նրա խոսքով՝ կողմերը հետ չեն գնացել պայմանավորվածություններից, իսկ ամերիկյան կողմը սկսել է ճանապարհային նախագծի գործնական մշակումը։ Լիպարիտյանը
ավելացրեց, որ Ղազախստանը նույնպես հետաքրքրված է միանալ այդ երթուղու նախագծին՝ դա դիտարկելով որպես Միջին Ասիայի համար կենսական ճանապարհ։
Ժիրայր Լիպարիտյանը ասաց, որ այս ամբողջ գործընթացի միջազգայնացումը Հայաստանին կարող է տալ հավելյալ երաշխիքներ, քանի որ ճանապարհից կօգտվեն ոչ միայն Հայաստանը, Ադրբեջանը և Թուրքիան, այլ նաև Միջին Ասիան ու Եվրոպան։ «Ցանկացած խախտում այդ դեպքում այդ բոլոր երկրների շահերի դեմ կգնա»,- ընդգծեց Լիպարիտյանը։
Միջանցքի թեմային անդրադառնալով՝ Լիպարիտյանը նշեց, որ միջանցք տրված չէ և նման բան պայմանավորվածությունների մեջ չկա, որքան դա իրեն տեսանելի է։ Նա կարևորեց վարչապետի այն կեցվածքը, որ Հայաստան չի կարող հրաժարվել գերիշխանությունից և տարածքային ամբողջականությունից։ Նրա կարծիքով՝ ընդդիմության պնդումները հաճախ փաստերից կտրված են, և ավելին՝ նոր օրենսդրական կարգավորումների ընդունումից հետո առավել հստակ կդառնա՝ ինչի մասին է խոսքը։
Դիտարկելով Ռուսաստանի և Իրանի դիրքորոշումները՝ Լիպարիտյանը նշեց, որ վերջին ամիսների իրադարձությունները ցույց տվեցին, որ նրանց «կտրուկ ընդդիմությունը» այս գաղափարին գերազանցապես ենթադրության մակարդակում էր։ Լիպարիտյանը հիշեցրեց, որ 1990-ականներին շատերն էին վստահ, թե Բաքու–Ջեյհան նավթամուղը «երբեք չի լինի», սակայն այն իրականացավ և Ռուսաստանը միացավ գործընթացին։ Նրա կարծիքով՝ նույնը կարող է լինել նաև այժմ։
Իրանին անդրադառնալով՝ Լիպարիտյանը ասաց, որ պաշտոնական Թեհրանում կարծիքները տարբեր են․ մի կողմից՝ նախագահը դրական է արտահայտվում, մյուս կողմից՝ որոշ ուժեր՝ հատկապես հեղափոխական գվարդիան, դա տեսնում են որպես ռիսկ։ Սակայն նրա գնահատմամբ՝ քանի դեռ չկա օտար ռազմական ներկայություն, Իրանին սպառնացող վտանգի մասին խոսելը չափազանցված է։
Խաղաղությունը «դրախտ» չի ստեղծում․ այն պահանջում է ամենօրյա, խիստ ծանր աշխատանք։ Նա ասաց, որ խաղաղության հիմքում այժմ երկու պետությունների ուղիղ բանակցություններն են, և դա շատ ավելի կայուն հիմք է, քան արտաքին երաշխավորների վրա կախվածությունը։ Լիպարիտյանի խոսքով՝ Հայաստանը նախկինում սխալվել է՝ չափից մեծ հույսեր դնելով երաշխավորների վրա։
Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների շուրջ խոսելիս՝ Լիպարիտյանը նշեց, որ
մի շարք ռուս պաշտոնյաների հրապարակային հայտարարությունները՝ ինչ պետք է անի կամ չանի Հայաստանը, անընդունելի են։ Լիպարիտյանը ասաց, որ Ռուսաստանի վերաբերմունքը հաճախ անհարգալից է Հայաստանի անկախության նկատմամբ։ Հայաստանի և Ռուսաստանի պայմանագրերը պետությունների միջև են, ոչ թե առանձին ղեկավարների։ Ըստ Լիպարիտյանի՝ Ռուսաստանի ակնկալիքը, որ Հայաստանը պետք է համագործակցի «անվստահ սիրահարի» տրամաբանությամբ, անընդունելի է անկախ պետության համար։ Հայաստանի հասարակության մեջ այսօր ավելի խոր կասկած կա Ռուսաստանի վստահելիության նկատմամբ, ինչը, ըստ նրա, «լավ է հենց Ռուսաստանի համար», քանի որ դրանով երևում է, որ նախկին մեթոդները այլևս չեն աշխատում։ Հակառակ ընդդիմության հայտարարություններին, Հայաստանը մեկուսացված չէ։ Նրա կարծիքով՝ այսօր Հայաստանը խորացող կապեր ունի Հնդկաստանի, Չինաստանի, Միջին Ասիայի երկրների հետ, իսկ Արևմուտքի հետ հարաբերությունները մեկնաբանում է որպես «շատ լավ»։
Ամբողջական հարցազրույցը՝