Կաթողիկոսն Անտեր Է Թողել Իր Ժողովրդին

Տարիներ շարունակ մայր աթոռի հայտարարությունները հիշեցնում էին այլ երկրների դիվանագիտական շրջանակների ձևակերպումների։

Վազգեն Միրզախանյան

Պետրոս Ղազարյանը զրուցել է Բալթյան երկրների թեմի առաջնորդ Վազգեն արքեպիսկոպոս Միրզախանյանի հետ։ Հարցազրույցը հիմնականում կենտրոնանում է եկեղեցական կանոնակարգերի խախտման մեղադրանքների շուրջ, որոնք բարձրացվել են արքեպիսկոպոսի՝ Գյումրու եկեղեցու պատարագին մասնակցելուց հետո։

Վազգեն արքեպիսկոպոս Միրզախանյանը նշեց, որ Շիրակում գտնվել են դեկտեմբերի 7-ի հիշատակի պատարագի առիթով, ուր իրենց հրավիրել էր առաջնորդի պաշտոնակատար Նարեկ եպիսկոպոսը։ Նա ասաց, որ ցանկացած հոգևորական կարող է ուխտավորաբար մասնակցել ցանկացած պատարագի, և միայն պատարագ մատուցելու համար է պահանջվում թեմի առաջնորդի օրհնությունը։ Նա ասաց, որ իր 17 տարի Վրաստանի հայոց թեմը առաջնորդելու ընթացքում՝  շատ հոգևորականներ տարբեր վայրերից եկել ու մասնակցել են պատարագներին առանց որևէ խնդիրների, և եթե պատարագիչ չեն, ոչ մի կանոնական խախտում չկա։ Այս անգամ պատարագի ընթացքում որոշ գործողություններ իրենք ստիպված կատարեցին՝ օրհնություն, խոստովանություն, որովհետև քահանաներ չկային, և անսպասելիորեն իրենք՝ եպիսկոպոսներով, բաժանեցին պարտականությունները, որպեսզի ժողովուրդը առանց հոգևոր խնամքի չմնար։ Նա ավելացրեց, որ եթե Նարեկ սրբազանը ներկայանար, ինքը ևս կմասնակցեր պատարագին։

Նա հերքեց, որ եկեղեցին պառակտելու խնդիր կա, և ասաց, որ իրական պառակտումը տեսել է Շիրակի հոգևորականների քայլում, երբ նրանք եկեղեցին ամբողջությամբ մաքրել էին և անգամ մեկ նստարան չէին թողել, ինչը, նրա կարծիքով, պետականության նկատմամբ անհանդուրժողական վերաբերմունք էր։ Նա նշեց, որ ցանկացած եկեղեցի պետք է բաց լինի պետական այրերի համար՝ անկախ անձնական վերաբերմունքից։ Աղմուկը կապված էր կաթողիկոսի անունը պատարագում չհնչեցնելու հետ։ Նա ասաց, որ պատարագում կաթողիկոսի անունը երեք տեղ է հիշվում, սակայն դրա բացակայությունը չի դարձնում պատարագն անվավեր։ Նա նշեց, որ շատ աղոթքներ ծածուկ են ընթերցվում, և պատարագը չի կորցնում իր կանոնական ուժը։ Գլխավորն անձը չէ, այլ Տեր Հիսուս Քրիստոսի խորհուրդը, պատարագի սրբությունը և հավատացյալների հոգևոր խնամքը։

Նա կարծում է, որ այս վեճը շատ քիչ կապ ունի Քրիստոսի հետ և ավելի շատ հիշեցնում է քաղաքական գործընթաց։ Նա ափսոսանքով նշեց, որ եկեղեցին ներքաշվեց քաղաքականության մեջ 2020 թվականից, երբ ամենայն հայոց կաթողիկոսը վարչապետից հրաժարական էր պահանջել։ 2024-ին Տավուշի շարժման միջոցով ևս եկեղեցին հայտնվեց քաղաքական դաշտում, և թեև որոշներին արգելվել էր գործել, իրականում նրանք շարունակել էին քաղաքական գործունեությունը՝ վնաս հասցնելով եկեղեցու հեղինակությանը։

Նա նկատեց, որ գերագույն հոգևոր խորհրդի կողմից արվել են քաղաքական շրջանակների ազդեցությունը հիշեցնող հայտարարություններ, և այդ ամենը աստիճանաբար խլացրեց եկեղեցու գլխավոր առաքելությունը՝ ավետարանի քարոզը։Եկեղեցին դարձել է «խորքային պետության» մի մաս, որի ղեկավարումը, իր տպավորությամբ, գալիս է դուրսից։ Նա հիշեցրեց, որ վարչապետը հրապարակավ ասել էր, թե չի ցանկանում կաթողիկոս, որը կառավարվում է օտարերկրյա հատուկ ծառայության սպաներից, և դա լուրջ մտահոգություն է առաջացնում։

Իրենք՝ տասը եպիսկոպոսներով, բարձրացրել են իրենց ձայնը, որպեսզի կաթողիկոսը հանգստի կոչվի, եկեղեցին դուրս բերվի արտաքին ազդեցություններից և քաղաքական գործընթացներից։ Նա ասաց, որ երբ իր կողմից արվել էր խաղաղության և եվրոպական ուղղության մասին հայտարարությունը, եկեղեցին հաջորդ օրը հակադարձեց իրեն, և դա նույնպես տեղավորվում էր նույն քաղաքական տրամաբանության մեջ։Տարիներ շարունակ մայր աթոռի հայտարարությունները հիշեցնում էին այլ երկրների դիվանագիտական շրջանակների ձևակերպումներ։

Նա ավելացրեց, որ ինքը պարզապես ասել էր՝ Հայաստանին անհրաժեշտ է խաղաղություն ու հաշտություն հարևանների հետ, ինչը լիովին համապատասխանում է եկեղեցաբանական մոտեցումներին։ Եվրոպայում ծառայելիս բնականորեն  աջակցել է եվրոպական ինտեգրմանը, ինչպես որ Վրաստանում ծառայելիս ողջունել է Վրաստանի հետ հարաբերությունները։

Նա նշեց, որ իրեն բացատրություններ պետք չեն, քանի որ շատ հստակ է, թե որտեղից են գալիս նման հայտարարությունները և որ շրջանակներն են դրանք ձևավորում։

Նա կարծում է, որ այս ամենը կառավարվում է դրսից։

Ժողովրդի կապը կաթողիկոսի հետ գրեթե կորել է. Էջմիածնում զանգերը ղողանջում են, բայց ժողովուրդն այլևս չի գնում։ Մինչդեռ եկեղեցիները լեփ-լեցուն են, սակայն հավատացյալները չեն շփվում հոգևորականության հետ այնպես, ինչպես պետք է։ Վեհափառը տարիներ շարունակ չի այցելում թեմեր, չի խոսում ժողովրդի հետ, և այդ գործառույթը հիմա կատարում է երկրի վարչապետը։Եթե նախկին իշխանությունները երբևէ ներգրավեցին հոգևորականին քաղաքականության մեջ՝ նույնիսկ վարչապետի թեկնածու առաջադրելով, այդ պահից սկսվեց վտանգավոր գործընթաց՝ եկեղեցու ներքաշումը ներքաղաքական դաշտ։ Ինքը դա չի ողջունում և անընդունելի է համարում։

Նա նշեց, որ այսօր բազմաթիվ թեմերի առաջնորդներ բարձրացնում են իրենց ձայնը՝ Արարատյան հայրապետական, Ամերիկայի արևմտյան, Կոտայքի, Մասյացոտն, Վայքի և այլ թեմերից, սակայն ամենայն հայոց կաթողիկոսը չի արձագանքում։ Իր համար օրինակ է Սերժ Սարգսյանի քայլը, երբ նա հարգանքով հրաժարական տվեց՝ տեսնելով հանրային պահանջը։ Այսօր եկեղեցու ներսում նույն իրավիճակն է, ինչ 2018-ին քաղաքական դաշտում։

Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝