Կայծ Մինասեան
Քրիստափոր Միքայելյանը դեռևս իր առաջին գրառումներում է ձևակերպել, որ «Ցանկացած շարժում պիտի ժողովրդավար լինի, եթե ցանկանում է շարունակություն ունենալ»: Այսպիսով ՀՅԴ հիմնադիրը կարգավորեց և հռչակեց փոքրամասնության և մեծամասնության հարաբերությունների փոխադարձ հարգանքը կազմակերպության և հեղափոխության մեջ:
Անկներև է, որ XX դարի սկզբում նրանց օրինակին հետևելու և այդ ժողովրդավարական սկզբունքներն իրականացնելու համար ոչ մի էական քայլ չարվեց:
ՀՅԴ-ում ժողովրդավարացումը նույնիսկ սկզբունք էլ չէ, դա մոնոպոլիզացված համակարգի ու դրա մեխանիզմի հիշողությունն է և դրա արտահայտումն է՝
- Փակ մտածելակերպը
- Ղեկավարության կողմից կիրառվող որոշում ընդունելու սահմափակվածությունը(աշխատակիցներ, նեպոտիզմ՝ հարաբերությունների հիման վրա գործող կողմնակալություն և ղեկավարներ):
- Հնազանդ անդամները հավաքվում էին փակ հանդիպումներում: Դա բերեց Քրիստափորյան ժողովրդավարության սկզբունքների վրա խարսխված ինտելեկտուալ շնչառության ցանկացած փորձի ու նորարարական գաղափարների չորացման:
ՀՅԴ-ի Հայաստան վերադառնալուց հետո ո՞վ կհավատա, որ
- Ժողովրդավարական բանավեճերը հարգվում են շարքայինների և շարքերի միջև:
- Փոքրամասնության ձայնը լսելի է մեծամասնությանը, առանց չեզոքացման, մարգինալացման ու հեռացման կամ նույնիսկ արտաքսման:
- Տարաձայնությունները մոռացվում են որպես «կուսակցական»(ոչ որպես դաշնակցական):
Դրանց այլևս ոչ ոք չի հավատում, ոչ ոք:
Վստահության արժանի ոչ մի ձայն չի կարող ստվերվե (հանցանքի պահին բռնվելու վտանգի ենթարկվելով) կուսակցական կանոնադրությամբ, ժողովրդավարության հանդեպ հարգանք ցուցաբերելով:
Ինչո՞ւ:
Որովհետև Քրիստափոր Միքայելյանի մահից հետո կուսակցական համակարգը բռնագրավել է Դաշնակցության ժողովրդավարական բանավեճը, ռեսուրսներն ու իսկական արժեքները:
Հետսովետական Հայաստան վերադարձից երեք տասնամյակ անց եկել է կուսակցության արմատական վերակազմավորման ժամանակը: Միևնույն ժամանակ, երբ ղեկավարությունը հետաքննում է մարտիկների արյունահեղության հարցը, սա լավ պահ է միասնությունն ամրապնդելու և ինքնության(մեր) նոր զգացում ստեղծելու համար:
ՀՅԴ-ին նոր կյանք տալու համար անհրաժեշտ է երեք ռեֆորմ՝
- Պրոֆեսիոնալիզմ
- Իշխանության կիսում
- Ինտեգրացիա
Դրանք կքննարկենք առանձին: