Ինձ թվում է, որ միջանկյալ սցենարը ամենահուսալին է, այն է, որ ՀՅԴ-ն ցանկանում է ապակայունացնել ռեժիմը, իսկ ռեժիմը `մեծացնել իր ազդեցությունը սփյուռքում` թուլացնելով դաշնակցական ցանցը:
Հարցազրույց Ֆրանսիահայ քաղաքագետ Կայծ Մինասյանի հետ։
-Պարոն Մինասյան, ի՞նչ դղիտարկումներ ուեն Հայաստանի ներքաղաքական կյանքի մասին: Ընդդիմությունը հայտարարոմ է, որ կարող է անցնել փողոցային պայքարի այս իշխանությանը հեռացնելու համար: Դա ինչքանո՞վ աշխատող կարող է լինել:
-Աստիճանաբար փակուղի կմտնենք ՝ խցանման վտանգով: Պառակտիչ և երկակի քաղաքական կյանքը ցույց է տալիս իր սնանկությունը, քաղաքական առաջարկը գրեթե զրոյական է: Մեծամասնությունը գտնվում է արտակարգ իրավիճակների կառավարման ինչ -որ ձևում և դրանից դուրս չի գալիս: Խորհրդարանական ընդդիմությունն ատում է իշխանությունը, որը կապ չունի քաղաքականության հետ: Այս բևեռացումը սյուրռեալիստական է, ավելորդ, վտանգավոր և հնացած:
Սյուրռեալիստական, քանի որ չմոռանանք, որ յուրաքանչյուր երկրորդ ընտրողից 2021 -ի հունիսին չի գնացել քվեարկության, անհրաժեշտ է, որ քաղաքացիական հասարակությունը ներդրվի քաղաքականության մեջ, քանի որ դա Հայաստանի ապագան է:
Անօգուտ է, քանի որ քաղաքական ուժերն ավելի շատ իրենց թուլությունն են ցույց տալիս, քան ուժը: Չկարողանալով արձագանքել Ադրբեջանի և այլուր սադրանքներին, կառավարությունը ցույց է տալիս իր թուլությունը: Միկրոհավաքներով փողոցները գրավելու ցանկությամբ, ընդդիմությունը ցույց է տալիս իր անզորությունն ու թուլությունը:
Վտանգավոր է, քանի որ պառակտումը կարող է հանգեցնել անվերահսկելի պոռթկումների և միջազգային հանրությանը կհանգեցնի այն համոզման, որ Հայաստանն ի վիճակի չէ ինքն իրեն աջակցել:
Հնացած է, քանի որ մեծամասնությունն ու ընդդիմությունը օբյեկտիվ դաշնակիցներ են: Ընդդիմությունը ժամանակն անցկացնում է մեծամասնությանը հարվածելով և հակառակը: Ի՞նչ նպատակով: Պարզապես «Երրորդ (IIIրդ) Ուղղություն »՝ անկախության և անվտանգության Ուղղությունը առաջացումը կանխելու համար, այն, ինչ ես անվանում եմ «Արամ Մանուկյան Ուղղությունը».
Հաշվի առնելով այս աղետալի դիտարկումը, արտախորհրդարանական ընդդիմության, հասարակության մեջ տարածվող այս կազմակերպված և ոչ ֆորմալ խմբերի գործն է` հավաքվել և հայերին «IIIրդ Ուղղությունը» (Արամի Ուղղությունը) առաջարկել: Սփյուռքում նույնպես կան խմբեր, այլախոհներ, որոնք ասում են «ոչ ներկայիս իշխանությունը, ոչ հին իշխանությունը»:
«Արամի Ուղղությունը» այն է, որը հիմնված է անկախության, անվտանգության, սոցիալական պայմանագրի, ժողովրդավարության, սոցիալական արդարության և ազգային միասնության և կոռուպցիայի դեմ պայքարի վրա: Մի խոսքով`հզոր, թափանցիկ, արդար և անկախ Պետության վրա: Ժամանակն է, որ նրանք, ովքեր իրենց ճանաչում են Արամի Ուղղությամբ, համախմբվեն հայաստանյան քաղաքական կյանքի երկու ոլորտներում (Հայաստանն ու Սփյուռքը) և համախմբվեն մեկ ազգային, ժողովրդավարական, սոցիալական ձևավորման մեջ ՝ ծառայելով իրական պետության, այլ ոչ թե fake-պետության (կեղծ-պետության) որ հայերն տառապել են 30 տարի շարունակ: Եկել է Երրորդ Ուղղության ստեղծելու ժամանակը:
–Առհասարակ՝ տեսնո՞ւմ եք արտահերթ զարգացումների հեռանկար այս փուլում, այս որակի խորհրդարանը կարո ՞ղ է երկար կյանք ունենալ:
– Վստահությունը ոչ մի տեղ չկա: Ոչ մեծամասնության մեջ, ոչ էլ ընդդիմության: Ո՛չ իշխանության և հասարակության, ո՛չ Հայաստանի և Արցախի, ո՛չ հայրենիքի ու սփյուռքի, ո՛չ էլ սփյուռքի համայնքների միջև: Վստահության պայմանագիրը խզված է: Այն պետք է շտկվի, բայց ես չեմ կարծում, որ այս ուժը և այս ընդդիմությունը ունակ են մտածել ընդհանուր շահի մասին: Ինչո՞ւ: Որովհետև երկու կողմերն էլ չեն ցանկանում ընդունել այն գաղափարը, որ իրենք են պատասխանատու ռազմական պարտության համար: Կարճ ժամանակում կորստի պատասխանատվությունը կրում է Նիկոլ Փաշինյանը: Հին ռեժիմը պատասխանատու է երկարաժամկետ պարտության համար: Բայց ոչ ոք այդ ամենի հետ կապված չի գործում։. Ի՞նչ օգուտ ունի մեր զինվորների գերեզմանների առաջ ծնկի իջնելը, եթե Հայաստանը կտրուկ չարձագանքի, երբ Հայաստանը կորած է: Ինչ վերաբերում է ընդդիմությանը, ապա այն օրը, երբ նա ընդունի, որ այլևս խոսելու իրավունք չունի, քանի որ նրա պատմությունն աղետալի է արդեն 30 տարի, այդ դեպքում Հայաստանը վերջնականապես շրջելու է ամոթի և Երևանի կարտելի էջը: Նիկոլ Փաշինյանի ճակատին գրված է «Պարտություն», իսկ Ռոբերտի և Սերժի ճակատին ՝ «Կոռուպցիա»: Մենք պետք է դուրս գանք դրանից, և նրանց մնում է համարձակություն ունենալ `թույլ տալու, որ հայերը պատրաստվեն ապագային: Առանց նրանց:
-Նկատելի է իշխանությունների ու դաշնակցության դրսի կառույցների վատ փոխհարաբերությունները: Իրանի մասնաճյուղից հայտարարություն եղավ նույնիսկ` հորդղորել ով այս իշխանություններին իրենց հետ առևտրի լեզվով չխոսել: Ո՞ւր կարող է տանել այդ հակասությունը:
-Ինչպես ձեզ ասացի, քաղաքական ուժերի միջև այլևս վստահություն չկա: Իսկ երբ վստահությունը վերանում է, գերակշռում են ապատեղեկատվությունը, տիրում են սադրանքներն ու անհանդուրժողականությունը: Ֆրանսիայում և Իրանում սփյուռքի դեմ Հայաստանի կառավարության սադրանքները պետք է դադարեն: Հայաստանի իշխանությունները պետք է արագ վերջ տան սադրանքի այս խաղին `փորձելով ապակայունացնել տեղական կառույցները: Ինչ վերաբերում է ՀՅԴ-ին, ապա նրանց խնդիրն է լուծել իրենց խնդիրները ՝ առերեսվելով Հայաստանում և այլուր սեփական ռեկորդին, բայց նրանք նույնպես պետք է դադարեն բամբասանքների տարածումը:
Ամենավատ սցենարում `կառավարությունը կարող է ձգտել արգելել ՀՅԴ-ին Հայաստանում: Բայց ես դրան չեմ հավատում: Դա լուրջ հարձակում կլիներ ժողովրդավարության վրա, և դա կհիշեցներ Լեւոն Տեր Պետրոսյանի մութ օրերը:
Առավել քիչ մռայլ սցենարում, ատելության պարույրը կարող է կանգ առնել այն հիմքով, որ իշխանությունը և ՀՅԴ-ն հանկարծակի լցվեն պատասխանատվության զգացումով: Բայց ես էլ դրան չեմ հավատում, քանի որ երկու կողմերն էլ չեն ցանկանում բաց թողնել:
Ինձ թվում է, որ միջանկյալ սցենարը ամենահուսալին է, այն է, որ ՀՅԴ-ն ցանկանում է ապակայունացնել ռեժիմը, իսկ ռեժիմը `մեծացնել իր ազդեցությունը սփյուռքում` թուլացնելով դաշնակցական ցանցը:
-Ինչքանո ՞ով են դաշնակցական կառույցները սփյուռքում ծառայում իրենց բուն նպատակին, թե հակառակը` Փաշինյանը ճիշտ է, ծավալում են հակապետական գործունեություն ու զբաղված են իշխանություններին վարկաբեկելով:
–Այն, ինչ կարող եմ ձեզ ասել, այն է, որ Միացյալ Նահանգների արևմտյան ափից դուրս ՀՅԴ մյուս ճյուղերը խիստ քննադատաբար են վերաբերվում ռեժիմին: Բայց դա չի նշանակում, որ ԱՄՆ արևմտյան ափի ՀՅԴ այլախոհական շարժումը նիկոլամետ է: Դա ճիշտ հակառակն է: Նա այլևս չի վերցնում իր պատվերները ՀՅԴ Բյուրոյից, բայց Նիկոլ Փաշինյանի ռեժիմը գրավատուն չէ, ռելե չէ: Նա ավելի ու ավելի մոտ է Երրորդ (III) Ուղղության գաղափարի նկատմամբ:
Հարցազրույցի աղբյուրը` 1in.am լրատվական կայքէջ: