Մաս III
Ադրբեջանական ագրեսիան Հայաստանի նկատմամբ միջազգային իրավունքի ակնհայտ խախտում է: Բաքուն հարձակվում է ինքնիշխան պետության վրա, որի տարածքային ամբողջականությունը ճանաչված է ներկայիս սահմաններում։
Կայծ Մինասյան
Օրինականություն
2020թ.Արցախում (Լեռնային Ղարաբաղում) հայերի պարտությունից հետո հանրային քննարկումներում գոյության փիլիսոփայական մակարդակի ճգնաժամ է բռնկվել։ Այս փորձնական ժամանակի ստեղծած ցնցումը ստիպել է հայերի, որպեսզի նրանք ծանր հարցեր սկսեն տալ և փորձել դիմակայել այդ խնդիրներին:
Ուկրաինայի պատերազմի ֆոնին Ադրբեջանի ագրեսիան Հայաստանի դեմ, մի շարք հարցեր է առաջացնում, որոնք կարելի է առանձնացնել յոթ կետերով՝ անպատժելիություն, չեզոքություն, օրինականություն, անվտանգություն, միասնություն, իրականություն և ինքնիշխանություն:
Ադրբեջանական ագրեսիան Հայաստանի նկատմամբ միջազգային իրավունքի ակնհայտ խախտում է: Բաքուն հարձակվում է ինքնիշխան պետության վրա, որի տարածքային ամբողջականությունը ճանաչված է ներկայիս սահմաններում։ Միջազգային օրինականության նկատմամբ հարգանքը պետք է պարտավորեցնի տերություններին ավելի շատ ներգրավվել այս հակամարտությունում՝ միջազգային իրավական չափանիշները կիրառելու և ոչ թե ստեղծել մի այնպիսի իրավիճակ, երբ հնարավոր է ուժի միջոցով սահմանները փոխել: Ադրբեջանը տարիներ շարունակ խախտել է միջազգային մարդասիրական՝ պատերազմի իրավունքը (Jus ad bellum) և պատերազմի օրենքը (Jus in Bello):
Բաքուն պնդում է, որ Հայաստանն առաջինն է հարձակվել է իր վրա, և որ հայերը ունեն այն, ինչի մեջ ադրբեջանցիներն ապրել են ունեն 30 տարի: Ադրբեջանը Զանգեզուրում խամաճիկ հանրապետություն է ստեղծել, որպեսզի դիվերսիա ստեղծի և աստիճանաբար սկսի հակամարտության հետագա «ղարաբաղացումը»։ Բայց դա պարզապես չի կարող ընդունվել, քանի որ ադրբեջանական ագրեսիան հիմնված չէ Սյունիքի մարզում գտնվող ադրբեջանական բնակչության ինքնորոշման պահանջների վրա։ Ադրբեջանը հարձակվում է Հայաստանի, ոչ թե Զանգեզուրի ադրբեջանական Ինքնավար Հանրապետության վրա, որի վրա հարձակվում է Երևանը: Անվտանգության խորհրդի մշտական անդամների պատասխանատվությունը հսկայական է Հարավային Կովկասում իրավիճակի ներկայիս վատթարացման պայմաններում։ Առավել ևս, որ Մինսկի խմբի համանախագահությունը բաղկացած է P5-ի հինգ անդամներից երեքից։
Մինսկի խումբը, սակայն, լիովին ձախողվել է։ Մինսկի խումբը ձախողվեց ռուսական մեքենայությունների, բայց նաև այն պատճառով, որ ֆրանսիացի և ամերիկացի համանախագահները չէին ուզում տեսնել, որ իրենց շահերի առաջնահերթությունը Արցախի կարգավիճակի որոշման խնդիրն է, այլ ոչ թե Հայաստանի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքների վերադարձը։ Ադրբեջանական դիվանագիտությունն արել է այն, ինչ անհրաժեշտ է, որպեսզի նախ և առաջ պահանջի այդ տարածքների վերադարձը: Եվ այդ ստացվեց: 2020-ին Հայաստանի ռազմական պարտությունից և 2020-ի նոյեմբերի 9-ի զինադադարի բանակցություններում Ֆրանսիայի ու ԱՄՆ-ի կողմնորոշումից հետո Փարիզն ու Վաշինգտոնը հասկացել են իրենց սխալը և չգիտեն՝ ինչպես ուղղել այն։ Տարածաշրջանում ինքնահաստատվելու և արևմտյան ազդեցությունն ամրապնդելու միակ հնարավոր ճանապարհը Արցախի կարգավիճակն է ուրիշ ոչինչ: