Քանակը մեծ է, բայց հայրենադարձների հարցերով Սփյուռքի հանձնակատարի գրասենյակը զբաղվում է, երբ որ հայրենադարձներն ունեն աջակցության կամ խորհրդատվության կարիք: Անշուշտ, կան խմբեր, որոնք այդ կարիքը չունեն, և մենք երբ ուզում ենք ցուցանիշներ նշել, հենվում ենք մի քանի հանգամանքի վրա:
Հովհաննես Ալեքսանյան
Հայրենադարձների հոսքը դեպի Հայաստան դեռ շարունակվում է․ հարցերը կհամակարգվեն մեկ կետից
Հեղինակ՝ Սիրանույշ Պապյան
«Առաջին լրատվական»-ի զրուցակիցն է Սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատարի գրասենյակի ռազմավարությունների մշակման բաժնի պետ և հայրենադարձության հարցերի պատասխանատու Հովհաննես Ալեքսանյանը
Պարոն Ալեքսանյան, հայրենադարձության հետ կապված հիմնվել է ինտեգրման կենտրոն։ Նշվում է, որ հայրենադարձությանն առնչվող հարցերը կհամակարգվեն մեկ կետից։ Ի՞նչ է սա ենթադրում։
Հայրենադարձության ինտեգրման կենտրոնն արդեն սկսել է աշխատանքը, և փորձ է արվելու հայրենադարձների հետ կապված բոլոր հարցերը մեկ կետից համակարգել: Կենտրոնի պաշտոնական բացումը հունիսի 15-ին է, բայց իրականում այդ կենտրոնի աշխատանքներն արդեն մեկնարկել են և մենք արդեն այնտեղ ենք աշխատում:
Վերջին 1-2 տարիներին հայրենադարձողների ի՞նչ դինամիկա ունենք՝ հաշվի առնելով, որ ռուս-ուկրաինական պատերազմով պայմանավորված մեծ հոսք եղավ դեպի Հայաստան:
Այդ քանակը մեծ է, բայց հայրենադարձների հարցերով Սփյուռքի հանձնակատարի գրասենյակը զբաղվում է, երբ որ հայրենադարձներն ունեն աջակցության կամ խորհրդատվության կարիք: Անշուշտ, կան խմբեր, որոնք այդ կարիքը չունեն, և մենք երբ ուզում ենք ցուցանիշներ նշել, հենվում ենք մի քանի հանգամանքի վրա: Առաջինը, Սփյուռքի հանձնակատարի գրասենյակի ստացած դիմումները քանիսն են եղել, երկրորդը քաղաքացիության դիմումների քանակն է, որն արդեն պարզ է, որ 2022-ին մոտ 25,5 հազար է եղել: Ինչ վերաբերում է Ուկրաինային, երբ մենք ուկրաինահայերին աջակցելու ծրագիր ենք արել, մեր գրասենյակին և մեր գործընկեր Հայ-ավետարանական ընկերակցությանը ծրագրով դիմել է 334 ընտանիք: Այսինքն այդքան դիմում է ստացվել տարբեր ընտանիքներից: Այսքանն է հստակ: Որովհետև Ռուսաստանից Հայաստան ներգաղթ է եղել նաև Հայաստանի քաղաքացիների կողմից: Այսինքն եկել են ՀՀ անձնագրերով մարդիկ, որոնք ոչ մի կարիք չեն ունեցել, հետևաբար նրանց թիվը վերհանելը շատ դժվար է: Եկել են նաև երկքաղաքացիներ, որոնք Հայաստանում շարժունակ են, կոմունիկացիայի որևէ խնդիր չունեն և այդ առումով կարող են մեր տեսադաշտից դուրս մնալ, քանի որ մեզ դիմելու անհրաժեշտություն չեն ունեցել: Այս իմաստով սահմանապահ ծառայությունները ինչպե՞ս ֆիքսի դա: Շատ դժվար է ասել՝ այդ մարդիկ Հայաստան վերադարձողներ են, թե ոչ: Այլ ծառայություններ ևս պետք է կարողանան համադրված ցուցանիշ տալ: մենք կարող ենք միայն նշել նրանց, որոնք իրապես չափելի են: Այնպես որ վերջնական ու ամբողջական թիվ շատ դժվար է նշել, մանավանդ, որ գործընթացն անընդհատ շարժի մեջ է:
Իսկ այլ երկրներից ունե՞նք մեծ հոսք, օրինակ, Լիբանանից, Սիրիայից, որտեղ իրավիճակն անհանգիստ է:
Լիբանանն ու Սիրիան հայրենադարձության և Հայաստանում քաղաքացիություն ստանալու կամ կարգավիճակ ստանալու առումով առաջին տասնյակի մեջ գտնվող երկրներից են: Վերջին մի քանի տարիներին դա հստակ է: Այդ իմաստով մենք ունենք առաջատար երկրների խումբ, որում ընդգրկված են ռուսաստանը, Սիրիան, Իրանը, Լիբանանը և այլն: Այս երկրներից տարբեր չափերով հոսքը դեռ կա: Այս պահին ՌԴ-ից մեր հայրենակիցների հոսքն է շատ ավելի մեծ՝ հայտնի պատճառներով:
Ընդհանրապես, հայրենադարձվողները առաջին հերթին ինչ խնդիրներ են նշում և ինչպե՞ս է Հայաստանը փորձում լուծումներ տալ այդ խնդիրներին:
Հայրենադարձների հիմնական խնդիրները Հայաստանում բնակարանի հարցն է և աշխատանքի հարցն է: Անշուշտ, այս երկու հարց
երից զատ կան տարբեր այլ հարցեր, օրինակ, իրավական կարգավիճակը Հայաստանում: Եթե քաղաքացի չեն, քաղաքացիության ձեռքբերում, կամ կացության կարգավիճակի ձեռքբերում, հետևաբար գրանցում որևէ հասցեում, նաև հանրային ծառայության համարանիշի ձեռքբերում և այլն: բայց առաջնահերթը աշխատանքն ու բնակարանն են: Բնակարանի խնդիրը նրանով է սրված, որ բնակվարձերը բարձրացան, իսկ աշխատաշուկայում աշխատանք կա, բայց մարդիկ փնտրում են ավելի բարձր վարձատրվող աշխատանք կամ ավելի մասնագիտական աշխատանք: Նաև ունեն տարբեր այլ խնդիրներ՝ առողջապահական, կրթական, փաստաթղթային, մաքսային սահմանով բեռները տեղափոխելու, Հայաստանում ինտեգրվելու, վերապատրաստումների և այլն:
Այս առումով Սփյուռքի գործերով գլխավոր հանձնակատարի գրասենյակը ի՞նչ քայլեր է իրականացնում։
Սյուռքի հարցերի հանձնակատարի գրասենյակը կազմակերպում է հայոց լեզվի դասաընթացներ, որպեսզի մարդիկ լեզվին տիրապետեն և ինտեգրումը հաջող ընթանա, աշխատանք գտնելը դառնա ավելի հեշտ, ադապտացվելը դառնա ավելի արագ և դյուրին: Կան նաև ինտեգրման դասընթացներ, որը շուտով կմեկնարկի: Դրա նպատակն է գիտելիքներ հաղորդել Հայաստանում իրավական հարցերի շուրջ, բիզնես գործունեություն սկսելու հարցերի շուրջ, հաշվապահության, հարկային և մաքսային կարգավորումների վերաբերյալ: Այսինքն այս 4ժ5 ուղղություններով ինտեգրման դասընթացը հնարավորություն կտա հայրենադարձին Հայաստանում ավելի լավ կողմնորոշվել և հասկանալ, թե որ ուղղությամբ է ինքը ուզում առաջ գնալ և պատրաստ լինել հայաստանյան կյնքին: Սա ևս շատ կարևոր ծրագիր է: