COP 29-ից հետո նոր էսկալացիայի գնալու Ադրբեջանի մտադրության մասին Հայաստանի ԱԳՆ նախազգուշացման հասցեատերը միայն ֆորմալ առումով է Բաքուն: Միացյալ Նահանգների պետքարտուղարը կլիմայի հարցերով համաժողովին աջակցությունը, կարծես, պայմանավորել է մինչ այդ Հայաստան-Ադրբեջան «խաղաղության համաձայնագրի ստորագրմամբ»: Գործնականում դա հնարավոր չէ: Ալիեւը ցրում է խորհրդարանը։
Վահրամ Աթանեսյան
Պատերազմը դադարել է ղարաբաղյան հակամարտության գոտում, պայմանագրի առարկա կարող է լինել հակամարտության կարգավորումը
Ի՞նչ անվանում ունի Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ քննարկվող պայմանագիրը: «Կգտնվեն ընդդիմախոսներ եւ կասեն», որ կարեւորը բովանդակությունն է, «ոչ թե տիտղոսաթերթիկը». «Բայց չէ՞ որ բովանդակությունը բխում է անվանումից». «Միացյալ Նահանգների պետքարտուղար Բլինքենը հունիսի 20-ին հեռախոսազրույց է ունեցել Իլհամ Ալիեւի հետ եւ խոսել Հայաստանի հետ խաղաղության համաձայնագրի անհապաղ կնքման անհրաժեշտության մասին». «2020 թ. նոյեմբերի 10-ի եռակողմ Հայտարարությամբ «կրակը եւ ռազմական բոլոր գործողությունները դադարում են ղարաբաղյան հակամարտության գոտում»:
Ըստ այդմ, Հայաստանը եւ Ադրբեջանը ֆորմալ առումով պատերազմի մեջ չեն եղել: Երկու երկրների խորհրդարանները հաստատել են ռազմական դրության ռեժիմի մասին գործադիր իշխանության ներկայացրած որոշումը, բայց ո՛չ Ադրբեջանի Միլլի մեջլիսն է Հայաստանին պատերազմ հայտարարել, ո՛չ Հայաստանի Ազգային ժողովն՝ Ադրբեջանին:
ԱՄՆ պետքարտուղարի հետ հեռախոսազրույցում Ալիեւն ասել է, որ «խաղաղության հաստատման նախաձեռնությունն ադրբեջանական է». Ենթատեքստն այն է, որ թեեւ Ադրբեջանը «պատերազմում հաղթել է, բայց կապիտուլյացիա պարտադրելու փոխարեն ընտրել է խաղաղության համաձայնագրի տարբերակը». Նոյեմբերի 10-ի եռակողմ Հայտարարությունը ֆորմալ ձեւակերպումներով ոչ միայն Հայաստանի, այլև Լեռնային Ղարաբաղի կապիտուլյացիան չէ, որը Ալիեւը փորձի այդպես ներկայացնում է:
Ընդ որում, այս դիսկուրսի վտանգավորությունն այն է, որ «լեգիտիմացնում է Հայաստանի դեմ պատերազմի իրավունքը»։ Ավելի պարզապես ասած՝ Ալիեւի խոսույթի ամբողջ իմաստը կայանում է նրանում, որ «եթե պարտված Հայաստանը չի ընդունում հաղթած Ադրբեջանի առաջարկած խաղաղությունը, ապա մնում է դրան հասնել ուժի կիրառմամբ». Սա մոտավորապես այն է, ինչ Ուկրաինայի մասին օրերս ասել է Ռուսաստանի Արտաքին հետախուզության ծառայության տնօրեն Նարիշկինը, որ զինադադարի հաստատման հաջորդ պայմաններն ավելի կոշտ են լինելու:
Մայիսի 16-ին Բելառուսի նախագահը բացահայտել է, որ «քառասունչորսօրյա պատերազմի բնույթն ավելի վատականն է, քան հեռախոսազրույցներում սարքավորված էր»: Այս իմաստով COP 29-ից հետո նոր էսկալացիայի գնալու Ադրբեջանի մտադրության մասին Հայաստանի ԱԳՆ նախազգուշացման հասցեատերը միայն ֆորմալ առումով է Բաքուն: Միացյալ Նահանգների պետքարտուղարը կլիմայի հարցերով համաժողովին աջակցությունը, կարծես, պայմանավորել է մինչ այդ Հայաստան-Ադրբեջան «խաղաղության համաձայնագրի ստորագրմամբ»: Գործնականում դա հնարավոր չէ: Ալիեւը ցրում է խորհրդարանը:
Երեւանը, թվում է, այս միջակայքում պետք է ձեւակերպի եւ Բաքվին ներկայացնի «Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ հարաբերությունների հաստատման սկզբունքների մասին» անվանմբ շրջանակային համաձայնագրի նախագիծ: Իսկ քառասունչորսօրյա պատերազմի հետեւանքների առումով Հայաստանը եւ Ադրբեջանը կարող են կնքել «Լեռնային Ղարաբաղի մասին» պայմանագիր՝ 2020թ. նոյեմբերի 10-ի եռակողմ Հայտարարությամբ ԼՂ-ին վերաբերող իրավական ձեւակերպումների հիմքով: Պատերազմը դադարել է ղարաբաղյան հակամարտության գոտում, պոստկոնֆլիկտային կարգավորման առարկա կարող է լինել այդ հակամարտության վերջնական լուծումը:
Հոդվածը՝ 1in.am կայքից։