Իրանն ակնհայտորեն չի շտապում: Եւ դա ստեղծված առարկայական իրավիճակում, կարծես, Ալիեւի համար փրկություն է։
Վահրամ Աթանեսյան
Աստանում տեղի է ունեցել Ռուսաստանի Դաշնության եւ Ադրբեջանի նախագահների հանդիպումը«Վլադիմիր Պուտինը» սահմանել է բանակցությունների հիմնական թեման՝ «Հյուսիս-հարավ տրասնպորտային միջանցքի խնդիրը»: «Ես կուզենայի ընդգծել ենթակառուցվածքների հարցում մեր ծրագրերը եւ այստեղ, իհարկե, առաջնայինն այժմ Հյուսիս-հարավ հայտնի մայրուղին է: Հույս ունեմ, որ այդ մասին եւս մենք երկու բառ կխոսենք»,-ասել է Ռուսաստանի նախագահը:
Ի պատասխան՝ Ալիեւը հավաստիացրել է, որ Ադրբեջանը «տրամադրվածությունը վճռական է, ուղղված նրան, որ Ադրբեջանի տարածքում միջանցքի ենթակառուցվածքներն ընդլայնվեն»: Նրա ներկայացմամբ՝ «դա ֆիզիկապես գոյություն ունի, բայց չի համապատասխանում այդ նախագծի առավելագույն գործարկման մասին մեր հարեւանների եւ գործընկերների մտադրություններին»: Ռուսաստանցի փորձագետների գնահատմամբ՝ Հյուսիս-հարավ տրանսպորտային միջանցքի գործարկման առավելագույն ժամկետը 2028 թվականն է:
Թե աշխարհաքաղաքական ի՞նչ հաշվարկ ունի Ռուսաստանը՝ ենթադրությունները տարբեր են: Ամենահավանական է թվում տեսակետը, որ Ռուսաստանը «ձգտում է առնվազն հասնել Գլոբալ հարավի չեզոքությանը»: Սանկտ-Պետերբուրգից մինչեւ հնդկական Մունբայ ձգվող երակուղային հաղորդակցությունն, անշուշտ, միջազգային նշանակություն ունի:
Դատելով Ադրբեջանի տարածքում ենթակառուցվածքների ընդլայնման մասին Ալիեւի նկատառումներից, նա ձգտում է ժամանակ շահել: Խիստ ուշագրավ է, որ Աստանայում Պուտին-Ալիեւ բանակցություններին ընդառաջ Բաքվի իշխանամերձ մամուլը սուր քննադատության է ենթարկել Իրանին, որ, չնայած Ռուսաստանի տրամադրած 1,4 միլիարդ եվրոյի առկայությանը, ամենեւին էլ «չի շտապում Ռեշ-Աստարա հատվածի կառուցումն սկսելու հարցում»:
Ըստ այդմ, իրանական կողմն ավարտել է 162 կմ. ընդհանուր երկարության երկաթուղու միայն 30 կիլոմետրանոց հատվածի նախագծումը, ինչին դեռ պետք է հետեւեն հեոդեզիական ուսումնասիրություններ, Ռուսաստանը եւ Իրանը համաձայնության պետք է գան նաեւ մասնագետների, շինարարական տեխնիկայի, շինանյութերի ընտրության հարցում:
Իրանն ակնհայտորեն չի շտապում: Եւ դա ստեղծված առարկայական իրավիճակում, կարծես, Ալիեւի համար փրկություն է: Միացյալ Նահանգները եւ Եվրամիությունը կտրուկ դեմ են Սանկտ-Պետերբուրգ-Մունբայ երկաթուղային հաղորդակցությանը, բայց Ալիեւը չի կարող կտրուկ մերժել Ռուսաստանի աշխարհաքաղաքական նախագիծը:
Մեծ է հավանականությունը, որ Աստանայում Ռուսաստանի եւ Ադրբեջանի նախագահները վերջնական համաձայնության կգան: Իրականության, կարծես, շատ մոտ է փորձագիտական գնահատականը, որ Ալիեւը սկզբունքային նշանակության ոչ մի հարցում որոշում չի կայացնելու՝ մինչեւ չլուծվի ԱՄՆ նախագահական ընտրությունների ինտրիգը:
Ըստ երեւույթի, սպասումներ ունի նաեւ Իրանը: Կարեւոր է նաեւ, որ Կրեմլի մամուլի ծառայությունը հուլիսի 2-ին անոնսավորել է Պուտին-Ալիեւ եւ Պուտին-Էրդողան բանակցություններ, իսկ Իրանի մասով միայն ակնարկել, որ «չի բացառվում, որ Պուտինը կարճատեւ շփում կունենա նախագահի պաշտոնակատար Մոխբերի հետ»: Մեկ ամսում Պուտինը Մոխբերի հետ երկու հեռախոսազրույց է ունեցել:
Եւ եթե Աստանայում ռուս-իրանական լիարժեք բանակցություններ տեղի չեն ունենում, ապա կամ Պուտինը համոզված է, որ Մոխբերն ապագա կառավարության որոշումների ընդունման վրա ադեցություն չի ունենալու, կամ Մոսկվան Հյուսիս-հարավ տրանսպորտային միջանցքի գործարկման հարցում Թեհրանի շահագրգռվածությանը լիարժեք հավատ չի ընծայում: Եթե ստացի այդպես, ապա Իրանն Ադրբեջանին մեծ ծառայություն մատուցած կլինի: Իսկ գուցե Արեւմուտքը պատրաստ է փոխհատուցե՞լ Իրանին, եթե Սանկտ-Պետերբուրգ-Մունբայ հաղորդակցության աշխարհաքաղաքական նախագիծը չիրագործվի:
Հոդվածը՝ 1in.am կայքից։