Ռուսաստանը հանդես է գալիս նախաձեռնությամբ «բոլոր ճակատներում, բոլոր ոլորտներում» և շարունակում է տարածքային նվաճումներ կատարել։ Դա ներառում է Պոկրովսկի արևելյան տրանսպորտային հանգույցը, որը նա կարծում է, որ ուկրաինական ուժերը պետք է լքեն հաջորդ տարվա սկզբին: ՆԱՏՕ-ի բարձրաստիճան պաշտոնյայի խոսքով՝ Ռուսաստանի առաջխաղացման տեմպերն աճում են՝ լրացուցիչ ճնշման տակ դնելով ուկրաինական առաջնագիծը։ Եվ մինչ Ռուսաստանը օրական ունենալով շուրջ 1500 սպանված և վիրավոր՝ կարողացել է նաև ամսական հավաքագրել շուրջ 30000 նոր անձնակազմ՝ ամրապնդելով երկրի աշխատուժի առավելությունը:
Bloomberg
Ուկրաինայի դաշնակիցներն իրենց ուշադրությունը հաղթանակի ձգտումից տեղափոխել են նախագահ Վլադիմիր Զելենսկիին Ռուսաստանի առաջխաղացումներին հակազդելու կամ հնարավոր հրադադարի շուրջ բանակցություններ վարելու լավագույն դիրքի վրա դնելու փորձի վրա, ասում են խնդրին ծանոթ մարդիկ:
Առայժմ դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն կրկնապատկում է ջանքերը՝ ավելի շատ զենքեր հասցնելու պատերազմից տուժած երկիր, քանի որ Կիևի ուժերը կամաց-կամաց կորցնում են դիրքերը՝ բարձրացնելով այն տեսլականը, որ վերջնական զինադադարը կարող է սառեցնել հակամարտությունը Վլադիմիր Պուտինի զորքերի կողմից օկուպացված Ուկրաինայի տարածքների նկատմամբ: Պուտինը պատրաստակամություն չի դրսևորել քննարկումներ իրականացնել հրադադարի մասին, սակայն Դոնալդ Թրամփի վերադարձը Սպիտակ տուն կենտրոնացրել է ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցներին, թե ինչպես ամրապնդել քաղաքական կամքը՝ պահպանելու համար գրեթե երեք տարի տևած պատերազմը, քանի որ մարտական ոգին սկսում է մարել:
Քանի որ այս շաբաթ Բրյուսելում հավաքված արտաքին գործերի նախարարները կենտրոնացել են ավելի շատ զենք մատակարարելու վրա, կառավարությունները սկսել են քննարկել պատերազմը դադարեցնելու տարբեր սցենարներ, ասում են մարդիկ: Քննարկումը ներառում է անվտանգության այնպիսի երաշխիքներ, որոնք կպաշտպանեն Ուկրաինան՝ չգրգռելով Պուտինին։ Նրանք բոլորը խոսել են անանունության պայմանով` հաշվի առնելով պլանավորման քաղաքական և անվտանգության զգայունությունը, որը մասնավոր է և դեռևս կիսատ: Զինադադարի հնարավոր տարբերակներից է ապառազմականացված գոտու ստեղծումը։ Ըստ ՆԱՏՕ-ի բարձրաստիճան դիվանագետներից մեկի՝ կրակի դադարեցման դեպքում, հավանաբար, եվրոպական զորքերը կապահովեն անվտանգությունը և պարեկային ծառայություն կիրականացնեն այն:
Այդ քննարկումները տեղի են ունենում այն բանի ֆոնին, որ Ուկրաինայում իրավիճակն անկայուն է, և ըստ մեկ այլ բարձրաստիճան արևմտյան դիվանագետի՝ բանակցությունները պետք է շուտով սկսվեն: Եվրոպացի դաշնակիցների համար սցենարները նաև հնարավորություն են տալիս Թրամփին ցույց տալու, որ նրանք կարող են ակտուալ մնալ, եթե հրադադարի շուրջ բանակցություններն ի վերջո բյուրեղանան: Մասնավոր նկատառումներն այն մասին, թե ինչպես կարող է ավարտվել պատերազմը, տեղի ունեցան այն ժամանակ, երբ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Մարկ Ռյուտեն չորեքշաբթի փորձեց կենտրոնանալ Ուկրաինա զենք մատակարարելու վրա՝ առայժմ մի կողմ դնելով ցանկացած զինադադարի ուրվագծերը:
«Մենք պետք է ավելին անենք, քան պարզապես Ուկրաինային պահել պայքարում», – ասել է Ռյուտեն ՆԱՏՕ-ի հանդիպման ավարտին: «Մենք պետք է բավարար աջակցություն ցուցաբերենք այս պատերազմի հետագիծը մեկընդմիշտ փոխելու համար»:
«Հետագիծը փոխելը նշանակում է, որ այնտեղ, որտեղ ճակատն այժմ շարժվում է դեպի արևմուտք, մենք պետք է համոզվենք, որ Ուկրաինան ուժեղ դիրքում է, երբ խոսքը գնում է հնարավոր բանակցությունների մասին», – ավելացրել է նա:
Ինքը՝ Զելենսկին, վերջին հարցազրույցներում ազդարարել է, որ դիվանագիտական լուծում է անհրաժեշտ, և որ ինքը կընդունի ռազմական գործողությունների դադարեցումը օկուպացված արևելյան Ուկրաինայի մասերի հետ, մի արդյունք, որը վերջին հարցումները ցույց են տվել, որ ուկրաինացիների մեծամասնությունը կհանդուրժի:
«Զելենսկիի խոստովանությունը, որ Ուկրաինան չի կարողանա ռազմական ճանապարհով ազատագրել Ռուսաստանի կողմից օկուպացված ամբողջ տարածքը, ավելին է, քան իրականության ճանաչում», – ասում է Լուսիան Քիմը՝ Միջազգային ճգնաժամային խմբի վերլուծաբան և վերջերս հրապարակված «Պուտինի վրեժը. ինչու Ռուսաստանը ներխուժեց Ուկրաինա» աշխատության հեղինակը: «Դա նաև հնարավորություն է բացում Թրամփի երկրորդ վարչակազմի ապագա խաղաղության ջանքերի համար»:
Զելենսկու համար բանալին, իսկ ՆԱՏՕ-ի համար բարդությունը, նրա խնդրանքն է, որ դաշինքը անվտանգության երաշխիքներ տրամադրի երկրի այն հատվածների նկատմամբ, որոնք դեռևս վերահսկում է Կիևը, ինչպես նաև դիվանագիտական ճանապարհով հետագայում այդ տարածքը վերադարձնելու անորոշ հնարավորությունը: Ուկրաինայի նախագահը կիրակի օրը ասել է, որ դաշինքին միանալու ցանկացած հրավեր պետք է տարածվի իր ողջ երկրի վրա՝ միջազգայնորեն ճանաչված սահմաններում։ Անվտանգության երաշխիքների հետ կապված նրա երկրի նախկին փորձը, որը տրամադրվել էր Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի և Մեծ Բրիտանիայի կողմից 1994 թվականին Բուդապեշտի հուշագրով Կիևի՝ խորհրդային ժամանակների միջուկային զինանոցից հրաժարվելու դիմաց, անարժեք էր, երբ Պուտինը ներխուժեց Ուկրաինա:
Ուկրաինայի անդամակցությունը ՆԱՏՕ-ին՝ իր անվտանգության երաշխիքով, որ մեկի դեմ պատերազմը բոլորի դեմ պատերազմ է, կարճաժամկետ հեռանկարում բացառվում է: Դա նաև կարմիր գիծ կլինի Պուտինի համար, ով Ռուսաստանի սահմանին ՆԱՏՕ-ը համարում է սպառնալիք, իսկ Ուկրաինան, ի վերջո, իր ազդեցության գոտու մաս: Փոխարենը, Կիևին անհրաժեշտ կլինեն անվտանգության երաշխիքներ, որոնք պոտենցիալ կպարտավորեցնեն ԱՄՆ-ին կամ այլ դաշնակիցներին պաշտպանել նրան, եթե Ռուսաստանը խախտի հրադադարի ռեժիմը:
Դրանք դուրս կգան ԱՄՆ-ի և տասնյակ դաշնակիցների ստանձնած պարտավորություններից՝ երկարաժամկետ հեռանկարում ուժեղացնելու ուկրաինական բանակը, այդ թվում՝ վերապատրաստման միջոցով: Կիևի զինուժը մեծացնելու և արևմտյան զենքով Ռուսաստանին ավելի խորը հարվածելու նպատակներից մեկը Պուտինին համոզելն է, որ բանակցություններն ավելի լավ են, քան կռվելը, ինչը հիմա դժվար թե ռուսական զորքերի առաջխաղացումը շարունակվի:
«Մենք չենք ցանկանում որևէ բան գունազարդ ներկայացնել», – ասել է Գերմանիայի պաշտպանության նախարարության պլանավորման և հրամանատարական շտաբի ղեկավար գեներալ Քրիստիան Ֆրոյդինգը համացանցում տեղադրված մեկնաբանություններում: Ռուսաստանը հանդես է գալիս նախաձեռնությամբ «բոլոր ճակատներում, բոլոր ոլորտներում» և շարունակում է տարածքային նվաճումներ կատարել։ Դա ներառում է Պոկրովսկի արևելյան տրանսպորտային հանգույցը, որը նա կարծում է, որ ուկրաինական ուժերը պետք է լքեն հաջորդ տարվա սկզբին: ՆԱՏՕ-ի բարձրաստիճան պաշտոնյայի խոսքով՝ Ռուսաստանի առաջխաղացման տեմպերն աճում են՝ լրացուցիչ ճնշման տակ դնելով ուկրաինական առաջնագիծը։ Եվ մինչ Ռուսաստանը օրական ունենալով շուրջ 1500 սպանված և վիրավոր՝ կարողացել է նաև ամսական հավաքագրել շուրջ 30000 նոր անձնակազմ՝ ամրապնդելով երկրի աշխատուժի առավելությունը:
«Պուտինն ակնհայտորեն առաջատար է և առանձնապես չի ցանկանում որևէ բանակցություն»,- ասել է ՆԱՏՕ-ում Էստոնիայի դեսպան Յուրի Լուիկը երկրի հանրային ERR հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցում։
Հեռացող նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմի անհանգստությունը, որ Ռուսաստանի հաղթանակը կխանդավառի Մոսկվայի դաշնակիցներին՝ Չինաստանին, Իրանին և Հյուսիսային Կորեային, գոնե մասամբ կանգնած են հրետանային արկերի, հրթիռների, ականների և հակաօդային պաշտպանության համակարգերի նորացված հոսքի հետևում:
ՆԱՏՕ-ի անդամ Ռութեն այս շաբաթ Financial Times-ին տված հարցազրույցում ասել է, որ նման նախազգուշացում է արել Թրամփին Ամերիկայի մրցակիցների մասին, երբ նա վերջերս Ֆլորիդայում այցելել է նորընտիր նախագահին:
Ռանդի ավագ քաղաքագետ Սամուել Չարապի կարծիքով, նույնիսկ առանց Թրամփին փոխելու, ով քննադատել է այն միլիարդները, որոնք ԱՄՆ-ն խոստացել է աջակցել Ուկրաինային, աշխատուժի և սպառազինությունների կրճատումը նշանակում է, որ բանակցությունները, այնուամենայնիվ, պետք է սկսվեն հաջորդ տարի:
«Ուկրաինան չունի մարդկային ուժ՝ դադարեցնելու ռուսական հարձակումը, իսկ Արևմուտքը քիչ բան ունի տալու զենքի առկա պաշարների առումով», – ասել է Չարապը: ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքենը այս շաբաթ վայրէջք կատարեց Բրյուսելում՝ ծրագրելով քննարկել, թե ինչպես պաշտպանել Ուկրաինան երկարաժամկետ հեռանկարում, չնայած նրան, որ մնացել է կարճ ժամանակ:
«Դուք ստացել եք ինձ, դուք ստացել եք մեզ», – ասաց Բլինկենը Ռյուտեին իրենց հանդիպումից առաջ: «Մինչև հունվարի 20-ը»,- հավելել է վերջինս՝ նկատի ունենալով Բայդենի պաշտոնավարման վերջին օրը։
Աղբյուրը՝ Bloomberg
Թարգմանեց՝
Արայիկ Մկրտումյանը