Զելենսկին շեշտը դնում է անվտանգության երաշխիքների վրա՝ Ռուսաստանի նկատմամբ խորը անվստահության և մտավախության պատճառով, որ եթե մարտական գործողությունները դադարեն հիմա, Պուտինը կարող է մի քանի տարի անց նորից ներխուժել երկիր:
The Washington Post֊ը գրում է, որ Զելենսկին դանդաղ անցում է կատարում Ուկրաինայի ապագայի շուրջ բանակցություններին
Վլադիմիր Զելենսկին վերջին շաբաթներին ավելի մեծ պատրաստակամություն է ցուցաբերում բանակցություններ վարելու՝ հակամարտությունը դադարեցնելու շուրջ: Սա լուրջ փոփոխություն է ուկրաինացի առաջնորդի համար, ով երկար ժամանակ երդվում էր պայքարել իր երկրի յուրաքանչյուր թիզ հողի համար: Զելենսկին զգույշ է գործում. նա ուղիղ չի ասում, որ Կիևը կհամաձայնի զիջումների՝ լինի դա տարածքային կամ այլ, նույնիսկ այն դեպքում, երբ Ռուսաստանը վերահսկում է Ուկրաինայի տարածքի ավելի քան 20%-ը և, հավանաբար, պահպանելու է այդ վերահսկողությունը հրադադարի դեպքում:
Սակայն մինչ այս Զելենսկին հայտարարում էր, որ բանակցությունները կարող են սկսվել միայն այն դեպքում, երբ Մոսկվան դուրս բերի իր բոլոր զորքերը, այժմ նա ընդգծում է երկարաժամկետ անվտանգության կարևորությունը, այլ ոչ թե տարածքների անհապաղ վերադարձը:
Զելենսկու հռետորաբանության փոփոխությունը, որը նկատել են ուկրաինական և արևմտյան պաշտոնյաները, կարելի է բացատրել ռազմաճակատում իրավիճակի վատթարացմամբ և ԱՄՆ վարչակազմի փոփոխությամբ, որը կասկածի տակ է դնում Կիևին անվտանգության ոլորտում ապագա օգնության տրամադրումը: Պաշտոնյաներն ու վերլուծաբանները նշում են, որ Զելենսկու տոնայնության փոփոխությունը, հավանաբար, ուղղված է ավելի շատ համապատասխանելու Թրամփի մոտեցմանը, որն ընդգծում է հակամարտության դադարեցումը: Սակայն ուկրաինացի առաջնորդը նաև ձգտում է, որ իր երկիրը չմնա առանց որևէ ձեռքբերման:
Զելենսկու վարչակազմը «հասկանում է, որ Թրամփի իշխանության գալով ամեն ինչ կփոխվի», – նշել է ԱՄՆ նախկին դեսպան Մայքլ Մաքֆոլը, որը ղեկավարում է Ռուսաստանի նկատմամբ պատժամիջոցների միջազգային աշխատանքային խումբը՝ ուկրաինացի պաշտոնյաների հետ միասին:
«Կարծում եմ՝ սա Զելենսկուն ազատում է այն դիրքորոշումից, թե նրանք պատրաստվում էին պայքարել մինչև 1991 թվականի սահմանները, անկախ ամեն ինչից», – ավելացրել է Մաքֆոլը: Այժմ նա կարող է ասել. «Ես ուրախությամբ կանեի դա, բայց Թրամփը եկավ, և ամեն ինչ փոխվեց»:
Վերջերս Sky News-ին տված հարցազրույցում Զելենսկին ասել է, որ «պատերազմի թեժ փուլը» կարող է ավարտվել, եթե Ուկրաինան ՆԱՏՕ-ի անդամ դառնա: «Ռուսական զորքերի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքները կարող են հետ վերադարձվել ավելի ուշ՝ դիվանագիտական ճանապարհով», – նշել է նա: Այս խոսքերը Կիևի կողմից ժամանակավոր զիջումների հնարավորությունը դիտարկելու ամենավառ վկայությունն էին:
Սակայն ՆԱՏՕ-ի դիվանագետները նշել են, որ արևմտյան ռազմական դաշինքին հրավերը մնում է հեռանկարային՝ մտահոգությունների և քաղաքական անորոշության պատճառով:
«Ուկրաինական տեսանկյունից լիովին տրամաբանական է այս հարցը բարձրացնելը, քանի որ, իհարկե, եթե դուք ուկրաինացի եք, անվտանգության միակ երաշխիքը, որին իսկապես կարևորություն եք տալիս, ՆԱՏՕ-ի անդամակցությունն է: Ուստի նա ամեն ինչ կանի այս հարցը առաջ մղելու համար: Նրան դրա համար մեղադրել չի կարելի», – նշել է The Washington Post-ի զրուցակից դիվանագետը:
Վերջին հաշվով, շատերը կասկածում են, որ Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը պատրաստ է բանակցությունների, քանի դեռ նրա զորքերը հաջողություններ են գրանցում ռազմաճակատում, չնայած մեծ կորուստներին: Որոշ պաշտոնյաներ ենթադրում են, որ Զելենսկին խելացիորեն ապահովագրում է իր դիրքորոշումը և հույս ունի, որ իր ավելի ճկուն դիրքորոշումը կգրավի Թրամփի Սպիտակ տան ուշադրությունը և թույլ կտա ավելի մեծ աջակցություն ստանալ Ուկրաինայի պաշտպանության համար, եթե Պուտինը հրաժարվի բանակցություններից:
Կիևի եվրոպական դաշնակիցները նույնպես բախվում են փոփոխվող իրողություններին և փորձում են ազդել իրադարձությունների ընթացքի վրա: Նրանք ձգտում են ուժեղացնել Ուկրաինայի աջակցությունը՝ մտահոգվելով, որ Թրամփի վերադարձը կարող է նշանակել ամերիկյան ֆինանսավորման կրճատում, և որ Կիևի դիրքերը բանակցություններում այժմ չափազանց թույլ են:
«Առաջին քայլը, որ մենք պետք է կատարենք, այն է, որ Զելենսկին կարողանա բանակցել ուժի դիրքից: Իսկ այս պահին ռազմաճակատը շարժվում է դեպի արևմուտք, ոչ թե դեպի արևելք», – անցյալ շաբաթ լրագրողներին ասել է Մարկ Ռյուտեն: «Նրան այլևս պլաններ պետք չեն, նրան պետք են զինամթերք», – նշել է նա:
Պուտինը, իր հերթին, հավատարիմ է մնում իր մաքսիմալիստական դիրքորոշմանը՝ Ուկրաինայի կապիտուլյացիային: Նա հունիսին ներկայացրել է խաղաղ բանակցությունների իր պայմանները՝ պահանջելով, որ Ուկրաինան Մոսկվային մշտական ինքնիշխանություն փոխանցի չորս շրջանների՝ Դոնեցկի, Լուգանսկի, Զապորոժիեի և Խերսոնի, ինչպես նաև Ղրիմի նկատմամբ:
Պուտինը նաև պնդում է, որ Ուկրաինան մշտապես հրաժարվի ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու իր ձգտումներից: Նախկինում մամուլի ասուլիսի ժամանակ նա հղում էր արել Ստամբուլում հակամարտության առաջին ամիսներին տեղի ունեցած բանակցություններին, որոնք նախատեսում էին Ուկրաինայի զինված ուժերի զգալի կրճատում:
Զելենսկին շեշտը դնում է անվտանգության երաշխիքների վրա՝ Ռուսաստանի նկատմամբ խորը անվստահության և մտավախության պատճառով, որ եթե մարտական գործողությունները դադարեն հիմա, Պուտինը կարող է մի քանի տարի անց նորից ներխուժել երկիր:
Քանի որ ՆԱՏՕ-ին անդամակցությունը քիչ հավանական է թվում, եվրոպացի դաշնակիցները առաջարկել են այլընտրանքային լուծումներ, օրինակ՝ խաղաղապահ ուժերի ստեղծում, որին Զելենսկին պատրաստ էր: Սակայն ուկրաինացի պաշտոնյաները պնդում են, որ դա չի կարող փոխարինել ՆԱՏՕ-ին անդամակցության բացակայությանը:
Զելենսկին Բրյուսելում բանակցություններից հետո նշել է, որ միայն եվրոպական երաշխիքները բավարար չեն առանց «ընդհանուր լուծման» և ԱՄՆ-ի դերի: «Մեզ համար շատ կարևոր է, որ գործընթացում ներգրավված լինեն և՛ ԱՄՆ-ը, և՛ եվրոպացիները», – ասել է նա:
Ուկրաինան արդեն ստորագրել է անվտանգության պայմանագրեր առանձին երկրների հետ, բայց վերլուծաբաններն ու պաշտոնյաները ընդունում են, որ ապագայում այդ պայմանագրերը կարող են չպահպանվել: «Դրանք պարտադիր ուժ չունեն և պայմանագրեր չեն», – նշել է Մաքֆոլը:
Բարձրաստիճան ուկրաինացի պաշտոնյան հաստատել է, որ նրանք «սկսում են հավատալ», որ հակամարտությունը իսկապես կարող է ավարտվել հաջորդ տարի, քանի որ Թրամփի ընտրությունից հետո խաղաղ համաձայնագրի շուրջ խոսակցությունները ակտիվացել են:
«Բայց եթե չլինեին այս բոլոր հանկարծակի հրապարակային խոսակցությունները խաղաղ կարգավորման մասին, ես չէի հավատա, որ մենք մոտ ենք բանակցություններին», – ասել է պաշտոնյան: «Ես պարզապես չեմ կարծում, որ Պուտինի հետ կարելի է որևէ համաձայնության հասնել», – եզրափակել է նա:
Աղբյուրը`
Թարգմանեց`
Արայիկ Մկրտումյանը