Մեկ շաբաթ անց ՆԱՏՕ-ի առաջնորդները կհավաքվեն Հաագայում, և եվրոպական մայրաքաղաքները հույս ունեն, որ իրենց՝ պաշտպանական ծախսերը բարձրացնելու խոստումները կփոխհատուցեն Թրամփին՝ ԱՄՆ-ի աջակցությունը պահպանելու համար և նրան կզսպեն զորքերի ու սպառազինության կրճատումից։
Financial Times
Financial Times-ը գրում է, որ Եվրոպան բախվում է Թրամփի եռակի սպառնալիքին Ուկրաինայի, ՆԱՏՕ-ի և առևտրի հարցում
Պաշտոնյաները մտավախություն ունեն, որ ԱՄՆ նախագահը կարող է օգտագործել այս կարևորագույն հարցերի միջև առկա հակասությունները հօգուտ իրեն` հինգշաբաթյա լայնածավալ բանակցությունների ընթացքում։
Եվրոպական կառավարությունները պատրաստվում են կարևոր բանակցություններին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի հետ, որոնց ընթացքում կվտանգվի մայրցամաքի պաշտպանությունը, տնտեսությունն ու անվտանգությունը։
«Ինքնուրույն Եվրոպա» կառուցելու խոշոր ծրագրերը դադարեցված են, քանի որ պաշտոնյաները փորձում են պահպանել Թրամփի աջակցությունը Ուկրաինայի, տրանսատլանտյան առևտրի և ՆԱՏՕ-ում ԱՄՆ անվտանգության պարտավորությունների շուրջ հինգշաբաթյա լարված բանակցությունների ընթացքում։
Եվրոպացի բանակցողները գնալով ավելի շատ են մտահոգվում, որ ԱՄՆ նախագահը կարող է մեկ ոլորտում զիջումներ պահանջել՝ մեկ այլ ոլորտում աջակցություն տրամադրելու դիմաց՝ ստիպելով ԵՄ-ին զոհաբերել իր հիմնական արժեքները կամ համաձայնվել Վաշինգտոնի հետ վերջնական խզման։ «Այս բոլոր ճգնաժամերը՝ միաժամանակ. սա կատարյալ փոթորիկ է։ Նա կարող է փորձել ճնշել մեզ և երեք կողմերից էլ մեզ դնել փակուղու մեջ», — ասել է Ժոզեպ Բորելը՝ ԵՄ նախկին դիվանագիտական ծառայության ղեկավարը, որը հրաժարական է տվել նոյեմբերին։
«Նա կարող է մեզ ասել. «Եթե մեզ հետ շահավետ առևտրային համաձայնագիր չկնքեք, Ուկրաինային չենք աջակցի», կամ. «Եթե ճնշում գործադրեք ինձ վրա Ուկրաինային աջակցելու հարցում, մենք կբարձրացնենք ՆԱՏՕ-ի ռազմական ծախսերի նկատմամբ մեր պահանջները»։
ԵՄ բարձրաստիճան պաշտոնյաները քննարկել են զարգացումների վատթարագույն սցենարները երեք ուղղություններով՝ Ուկրաինային ԱՄՆ կողմից աջակցությունը լիովին դադարեցնելուց մինչև հետախուզական տվյալների փոխանցման դադարեցում, եվրոպական երկրների՝ ԱՄՆ-ից գնված զենքի մատակարարման արգելք, ինչպես նաև ԱՄՆ զորքերի և ռազմական տեխնիկայի արագ դուրսբերում Եվրոպայից։
«Լավագույն սցենարից անցել ենք վնասի նվազեցման սցենարի։ Առևտրի, պաշտպանության և Ուկրաինայի հարցերում ընտրությունը վատ և շատ վատ ելքերի միջև է», — ասել է ԵՄ բարձրաստիճան պաշտոնյաներից մեկը։
Թրամփը առաջին անգամ եվրոպացի առաջնորդների հետ կհանդիպի Կանադայում կայանալիք G7 գագաթնաժողովում՝ 11 օրից, որտեղ, պաշտոնյաների կանխատեսմամբ, ԱՄՆ նախագահը կպարզաբանի իր դիրքորոշումը Ուկրաինային աջակցության և Ռուսաստանի նկատմամբ պատժամիջոցների հարցում։ Եվրոպական մայրաքաղաքները ցանկանում են, որ Թրամփը խոստանա շարունակել աջակցությունը Կիևին, սակայն վախենում են, որ նա կարող է ձգտել խաղաղ համաձայնության, որը Ուկրաինային և Եվրոպային կթողնի խոցելի ապագա ռուսական ագրեսիայի նկատմամբ։
Մեկ շաբաթ անց ՆԱՏՕ-ի առաջնորդները կհավաքվեն Հաագայում, և եվրոպական մայրաքաղաքները հույս ունեն, որ իրենց՝ պաշտպանական ծախսերը բարձրացնելու խոստումները կփոխհատուցեն Թրամփին՝ ԱՄՆ-ի աջակցությունը պահպանելու համար և նրան կզսպեն զորքերի ու սպառազինության կրճատումից։
Դիվանագետների և պաշտոնյաների խոսքով՝ Բրյուսելն ամենից շատ մտավախություն ունի, որ Թրամփը կարող է միավորել բոլոր հարցերը մեկ բանակցային փուլում և օգտագործել մեկ ուղղությամբ առաջընթացի բացակայությունը՝ ԵՄ-ին պատժելու համար մեկ այլ ուղղությամբ։ Պաշտոնյաներն ասում են, որ վերջին շաբաթների ընթացքում կայացած ԵՄ 27 երկրների դեսպանների հանդիպումներն անցել են մտահոգության մթնոլորտում՝ կապված ԵՄ-ի սահմանափակ ընտրանքների հետ։ Նրանց խոսքերով՝ մի ոլորտում կոշտ դիրքորոշումը կարող է բացասական արձագանք առաջացնել մեկ ուրիշում։
«[Քննարկումները] ուղղակի սյուրռեալիստական են։ Այն, ինչից ծագում են մեր հիմնական բոլոր խնդիրները՝ Ամերիկան է։ Իսկ Ամերիկան պետք է լիներ մեր ամենամոտ դաշնակիցը», — ասել է պաշտոնյաներից մեկը։
Ֆրանսիայի, Եվրոպայի, Ամերիկայից ավելի մեծ անկախություն ձեռք բերելու վաղեմի ձգտումը ավելի լայն աջակցություն է ստացել Թրամփի վերընտրությունից հետո՝ անցած տարվա նոյեմբերին։ Սակայն փակ քննարկումների ժամանակ ԵՄ երկրների դիվանագետներն ու պաշտոնյաները խոր մտահոգություն են հայտնում այն մասին, որ տարածաշրջանի խոցելիությունը կարող է պառակտել այն երկրները, որոնք աջակցում են այսպես կոչված ռազմավարական ինքնիշխանությանը, և այն երկրները, որոնք կարծում են, որ պետք է ամեն գնով պահպանել տրանսատլանտյան հարաբերությունները։
Թրամփի դիրքորոշման փոփոխականությունը էլ ավելի է դժվարացնում ԵՄ 27 անդամ պետությունների համաժամեցումը երեք հարցերի շուրջ։ Թեև որոշ նշաններ վկայում են, որ Թրամփը կորցնում է համբերությունը Վլադիմիր Պուտինի հանդեպ՝ հույս կա, որ նա նույնիսկ կարող է աջակցել Մոսկվայի դեմ նոր պատժամիջոցներին։ Նա բարձր է գնահատել ՆԱՏՕ-ի գործընկերների ջանքերը՝ պաշտպանական ծախսերն ավելացնելու հարցում, սակայն միևնույն ժամանակ սպառնացել է դուրս բերել զորքերը Եվրոպայից։ Սակայն նրա բազմաթիվ կարծիքների փոփոխությունները մաքսային հարկերի վերաբերյալ ստիպում են շատերին կասկածի տակ դնել՝ որքան լուրջ է պետք վերաբերվել ԱՄՆ նախագահի հայտարարություններին։
Թեև երկարաժամկետ հեռանկարում ավելի ինքնիշխան Եվրոպա ստեղծելու նպատակը տարածվում է եվրոպական մայրաքաղաքներում, կարճաժամկետ լուծումը՝ ինչպես պահել ԱՄՆ-ին իր կողմում, մինչ մայրցամաքը փորձում է կառուցել իր այլընտրանքային ապագան, մնում է բարդ։
«Մենք ճգնաժամի՞ մեջ ենք։ Այո։ Մենք իսկապես ճգնաժամի մեջ ենք», — ասել է քննարկումներին մասնակցող ԵՄ բարձրաստիճան պաշտոնյան։
Աղբյուրը`