The Financial Times
Ի տարբերություն եվրոպական երկրների մեծ մասի, ֆինն սահմանապահները ռազմական ստորաբաժանում են և կարող են անմիջապես կռվի մեջ մտնել՝ կիրառելով հրացաններ և հակատանկային զենք։ «Մենք ենք սահմանի աչքերն ու ականջները», — ասում է Պիտկյանինիտտին։ «Ահա թե ինչու ենք մենք այստեղ՝ պաշտպանության առաջին գծում»։
մաս 2-րդ
Հյուսիսային Եվրոպայի երկրների վճռականությունը
ՆԱՏՕ-ի արևելյան թևի ամենահյուսիսային հատվածում գտնվում է Նորվեգիան։ Ռուսաստանին հարող 200 կմ սահման ունենալով՝ երկրի իշխանությունները նախատեսում են մինչև 2032 թ. բանակի չափը մեծացնել մեկ բրիգադից երեքի՝ որոնցից երկուսը տեղակայվելու են երկրի հյուսիսում։ Ֆինմարկի սահմանամերձ շրջանում՝ որտեղ բազմաթիվ ճանապարհային նշաններ գրված են նորվեգերեն և ռուսերեն, ցամաքային ուժերը կխթանվեն հակաօդային պաշտպանության միջոցներով, հրետանային և թեթև հետևակային գումարտակներով, հետախուզական վաշտով և արագ արձագանքման հատուկ ստորաբաժանմամբ։ Հյուսիսային Նորվեգիայի այլ վայրերում կձևավորվի նոր ծանր հետևակային բրիգադ։ Վարչապետ Յոնաս Գար Ստյորեն հայտարարում է, որ չնայած անմիջական սպառնալիք չկա, բոլոր առաջնագծում գտնվող երկրները գիտակցում են՝ Ռուսաստանը պլանավորում է վերականգնել Մոսկվայի և Լենինգրադի առանձին ռազմական շրջանները, որոնք միավորվել էին 2010-ին։
Արևմտյան հետախուզության կարծիքով՝ այդ քայլը կարող է կրկնապատկել տարածաշրջան ուղարկված ռուսական զորքերի քանակը՝ համեմատած Ուկրաինայի ներխուժումից առաջ եղած մակարդակի հետ։ «Նորվեգիան ոչ ոքի չի սպառնում, բայց մենք պարտավոր ենք հետևել, որ ոչ ոքի մտքով չանցնի մեզ սպառնալ», — ասում է Ստյորեն։ Քչերն են կարծում, որ Ռուսաստանի հարձակումը ՆԱՏՕ-ի վրա կարող է սկսվել Նորվեգիայի ցամաքային սառը հյուսիսից։ Սակայն մտահոգություններ կան Շպիցբերգենի ապառազմականացված արշիպելագի վերաբերյալ, որը Նորվեգիայի տարածքն է, բայց ունի նաև ռուսական բնակավայր։
«Շպիցբերգենը պետք է լինի այն վայրերի ցուցակի վերևում, որտեղ Ռուսաստանը կարող է ինչ-որ բան ձեռնարկել», — ասում է եվրոպական մի հետախույզ։
Նորվեգիայի հյուսիսային հարևան Ֆինլանդիան լավ գիտի, թե ինչ է նշանակում տարածք կորցնել Մոսկվայի օգտին։ Չնայած 1939–1940 թթ․ Ձմեռային պատերազմում կարողացավ դիմակայել ԽՍՀ-ին, Ֆինլանդիան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում կորցրեց մոտ 10% իր տարածքից, այդ թվում՝ նախագահ Ալեքսանդր Ստուբի հոր ծննդավայրը։ «Սա մեր ինքնության մի մասն է», — ասում է Ստուբը այդ պատերազմի և Մոսկվայի ազդեցության տակ անցած տասնամյակների մասին։ Այնուհետև Ֆինլանդիան 80 տարի շարունակ հետևողականորեն պատրաստվել է հնարավոր ներխուժման արևելքից։ «Մենք շատ հանդարտ ենք նայում ամեն ինչին, — հավելում է Ստուբը։ — Ամեն ինչ սկսվում է սեփական տանը կարգ ու կանոն հաստատելուց։ Եվ ես զգում եմ, որ մենք դա ունենք։ Բայց պետք է շարունակենք կատարելագործվել»։
Ֆինները պատրաստ են ռուսական զորքերի և տեխնիկայի թվաքանակի ավելացմանը սահմանին, սակայն կարծում են, որ Ուկրաինայի պատերազմից հետո Ռուսաստանին տարիներ կպահանջվեն լիարժեք մարտունակությունը վերականգնելու համար։ Իշխանությունները մի շարք հատվածներում ուժեղացնում են արգելապատնեշները և այլ ֆիզիկական պաշտպանիչ միջոցներ, ինչպես նաև ավելացնում են պարեկային հսկողությունն ու տեսահսկումը։
Շվեդիայի ղեկավարությամբ ՆԱՏՕ-ի ցամաքային ուժերը տեղակայվելու են Լապլանդիայի քիչ բնակեցված հյուսիսում՝ ներառելով զորքեր Դանիայից, Ֆրանսիայից, Իսլանդիայից, Նորվեգիայից և Միացյալ Թագավորությունից։ Ֆինլանդիան պահպանել է նաև պարտադիր զինվորական ծառայությունը. նրա 280,000-անոց զինուժից պակաս քան 10%-ը մասնագիտական է։ Ընդհանուր առմամբ՝ երկիրը կարող է մոբիլիզացնել մինչև 900,000 պահեստազորային՝ ընդամենը 5.6 միլիոն բնակչության մեջ։ Հարցումները ցույց են տալիս, որ ֆինների ավելի քան 80%-ը պատրաստ է կռվել՝ սա աշխարհի ամենաբարձր ցուցանիշներից մեկն է։
«Մենք երբեք չենք դադարել պատրաստվել ներխուժման և լայնածավալ հարձակման դեպքում բավարար պաշտպանական կարողության ապահովմանը։ Սա մեր մտածելակերպն է», — ասում է գեներալ Նիսուլան։ Նա հավելում է, որ Ուկրաինայի պատերազմը ցույց տվեց՝ «զանգվածը»՝ զորքի քանակը, դեռ մեծ նշանակություն ունի։ Ֆինլանդիայի և Ռուսաստանի 1340 կմ սահմանը բնակչությամբ խիստ նոսր է և անցնում է դժվարանցանելի տեղանքով։ Կորպիյարվի լճի մոտակայքում սահմանը վերահսկում է Մատտի Պիտկյանինիտտին՝ սահմանապահ ծառայության հրամանատարը։ Ի տարբերություն եվրոպական երկրների մեծ մասի, ֆինն սահմանապահները ռազմական ստորաբաժանում են և կարող են անմիջապես կռվի մեջ մտնել՝ կիրառելով հրացաններ և հակատանկային զենք։ «Մենք ենք սահմանի աչքերն ու ականջները», — ասում է Պիտկյանինիտտին։ «Ահա թե ինչու ենք մենք այստեղ՝ պաշտպանության առաջին գծում»։
ՆԱՏՕ-ի նոր նշանաբանը՝ «պաշտպանել տարածքը առաջին սանտիմետրից»։ Սակայն ակնհայտ է, որ Ֆինլանդիայում ժամանակավոր տարածքային զիջումը ցանկացած պաշտպանական ծրագրի մի մաս է լինելու։
«Դու թշնամուն գայթակղում ես նախապես պատրաստված տեղանք՝ թող բնությունը կատարի աշխատանքի մի մասը», — ասում է Nordic West Office վերլուծական կենտրոնի ղեկավար Չարլի Սալոնիուս-Պաստերնակը։ «Ֆինլանդիայի կենտրոնում անտառներ են, հյուսիսում՝ ճահիճներ, իսկ ծայրահյուսիսում՝ շատ ցուրտ է։ Մենք հենվելու ենք բնության վրա շատ ավելի, քան ուկրաինական կամ գերմանական դաշտավայրերը»։
Երկիրը վեց ամսվա համար ունի բոլոր տեսակի վառելիքի և քսուքների պաշար, գրեթե ինը ամսվա հացահատիկ, ինչպես նաև պայմանագրեր մի շարք տեղական ընկերությունների հետ՝ ռազմական ժամանակների կարիքներին համապատասխան արտադրական գծերը վերապրոֆիլավորելու համար։
«Մեր բոլոր օպերատիվ կենտրոնները գտնվում են 30 մետր հաստությամբ գրանիտե շերտի տակ», — ասում է պաշտպանության նախկին նախարար Յարմո Լինդբերգը։ «Ռուսաստանը կարող է միջուկային ռումբ գցել, դուք դա կնկատեք, բայց կապրեք։ Մենք ունենք ապաստարաններ 4.4 միլիոն մարդու համար։ Մեր բոլոր կործանիչները նույնպես գտնվում են 30 մետր գրանիտի տակ»։
Ֆինլանդիան նաև Եվրոպայի քիչաթիվ այն երկրների շարքում է, որոնք ունեն հեռահար հրթիռային միջոցներ բոլոր երեք ոլորտներում՝ օդային, ծովային և ցամաքային։ Հարված հասցնելը Ռուսաստանի տարածքում՝ ներխուժման դեպքում (ինչպես իմպրովիզացիայով արեց Ուկրաինան), ֆիննական պաշտպանական ռազմավարության հիմնական բաղադրիչն է։
Արդյունքում՝ Ֆինլանդիան իրեն համեմատաբար հանգիստ է զգում։ Քչերն են կարծում, որ Ռուսաստանը հենց իր սահմանն է ընտրելու որպես ՆԱՏՕ-ի վճռականությունը փորձարկելու վայր, սակայն նրանք պատրաստ են, եթե այդպես լինի։
«Պետք է ասեմ, որ, հաշվի առնելով, որ ես գուցե Ֆինլանդիայում միակ մարդն եմ, որ բոլոր մանրամասները գիտի, գիշերները շատ հանգիստ եմ քնում։ Չեմ անհանգստանում», — ասում է նախագահ Ալեքսանդր Ստուբը։
[շարունակելի]
Աղբյուրը՝
Հետևեք նաև Մեր Ուղինի ֆեյսբուքյան էջին ՝