ԱՄՆ-ը Զինադադա՞ր Է Առաջարկում Իրանին

Մենք իսկապես կարիք ունենք որոշ ստեղծագործ, պարտադրող ԱՄՆ դիվանագիտության՝ վերջապես դադարեցնելու թե՛ Իսրայելի, թե՛ Իրանի գաղութային նախագծերը, որոնք սնվում են միմյանցից։

Թոմաս Լ. Ֆրիդմեն

Ժամանակն է, որ Ամերիկան Իրանի և Իսրայելի առումով իրատես դառնա
2024 թվականի հոկտեմբերի 15

Եկեք դիտարկենք վերջին վերնագրերը. ԱՄՆ-ը Իսրայել է ուղարկում առաջնակարգ հակահրթիռային համակարգ, ինչպես նաև ամերիկացի զինվորներ՝ այն գործարկելու համար։ Իրանի արտաքին գործերի նախարարն ասում է, որ Իսրայելի հարվածի դիմաց Իրանն իր պատասխան հարվածում «կարմիր գծեր» չի ճանաչելու։ Եվ Պարսից ծոցից ստացված հաղորդումները նշում են, որ Իրանն անաղմուկ կերպով հայտնել է արաբական երկրների ղեկավարներին, որ եթե Իրանին հարվածի Իսրայելը, Թեհրանը կարող է պատասխանել՝ հարվածելով արաբական նավթային հանքերին։ Եթե այս ամենը ձեզ չի վախեցնում, ուրեմն դուք ուշադիր չեք։
Կարող եմ առաջարկություն անել՞։
Ինչ կասեք, եթե մեր խելացի ԿՀՎ (CIA) տնօրեն Բիլ Բերնսին ուղարկենք իր իրանցի գործընկերոջ հետ հանդիպելու չեզոք տարածքում՝ Օմանի Մուսկատ քաղաքում, ներկայացնելով Իրանի հետ իրական ռազմավարություն, որը կարող է արդյունք տալ Թեհրանի ռեժիմի վարքագիծը փոխելու հարցում։ Բերնսը կարող էր իրանական հետախուզության ղեկավարին ասել այսպիսի մի բան.
«Թույլ տվեք ասել, թե ձեր երկիրը ինչպես է երևում ԿՀՎ-ի գլխամասից. Դուք ներթափանցված եք, բացահայտված և մեկուսացված։
Ներթափանցված եք։ Մենք լսեցինք, որ Թեհրանում կատակի տեսքով ասում են, որ ձեր գերագույն առաջնորդը թաքնված է, և միայն իսրայելցիներն են գիտեն, թե որտեղ է նա։ Իսրայելի հետախուզությունը շատ ուժեղ է, բայց այն, որ այն կարողացել է այսքան խորը ներթափանցել ձեր ղեկավարությանը և Հեզբոլլային, հնարավոր է միայն այն պատճառով, որ շատ իրանցի և լիբանանցի շիաներ ատում են ձեր ռեժիմները և պատրաստ են լրտեսել Իսրայելի համար։ Այսպիսով, դուք այսօր գաղափար չունեք՝ արդյոք ձեր զրույցներում ձեր զրուցակիցն աշխատում է ձեր օգտին, թե Իսրայելի։
Բացահայտված եք։ Դուք, Իրանը, ապրիլից ի վեր ավելի քան 500 հրթիռ եք արձակել Իսրայելի վրա և ոչ մի ռազմական օբյեկտ չեք ոչնչացրել և ոչ մի իսրայելցի զինվոր չեք սպանել։ Ես ձեզ չեմ ասի, որ ապրիլի 19-ին իսրայելական օդային հարվածը Իսֆահանում վնասեց ձեր S-300 հակաօդային պաշտպանական համակարգը։ Զեկուցվել է, որ Իսրայելը կիրառել է անօդաչու թռչող սարքեր և հրթիռներ գերձայնային տեխնոլոգիայով զինված ինքնաթիռից, և դուք ոչինչ չեք նկատել։ Դուք ՄԵՐԿԱՑՎԱԾ ԵՔ։
Եվ վերջապես, դուք մեկուսացված եք։ Իսրայելն էապես վնասել է ձեր Հեզբոլլա միլիցիային, որի մեջ դուք միլիարդավոր դոլարներ եք ներդրել, այնպես որ այն այլևս ձեր պաշտպանությունը չէ իսրայելական հարվածից ձեր միջուկային օբյեկտներին։ Մենք լուրջ վնաս ենք հասցրել ձեր հութի միլիցիային Եմենում։ Սիրիայի նախագահ Բաշար ալ-Ասադը հոգնել է ձեզանից և ցանկանում է, որ դուք լքեք իր երկիրը, իսկ արաբական ծոցի երկրներն անում են ամեն ինչ, որպեսզի Ասադին հեռացնեն Իրանից։ Իրաքի շիաների գլխավոր կուսակցությունը՝ Մուկթադա ալ-Սադրի գլխավորությամբ, ատում է ձեզ այն բանի համար, թե ինչպես ձեր ռեժիմն ու միլիցիաները գողացել են այնքան նավթային եկամուտ Իրաքից և քաշել են ձեր իրաքյան գործակալներին Իսրայելի դեմ պայքարի մեջ։ Հարցումները ցույց են տալիս, թե որքան չսիրված է ձեր ռեժիմը արաբական աշխարհում։ Նույնիսկ Վլադիմիր Պուտինը չի ցանկանում, որ դուք միջուկային զենք ունենաք։ Ռուսաստանի հարավում միջուկային զենք ունեցող պետությո՞ւն։ Նա այնքան խենթ չէ։
Այսպիսով, սա ճշմարտության պահ է Իրանի համար։ Դուք երկու ուղի ունեք. Կամ փոխեք ձեր վարքագիծը, կամ վտանգեք ձեր փլուզումը ձեր սեփական անզգուշության ծանրության տակ։ Բայց երբ ես ասում եմ՝ փոխեք ձեր վարքագիծը, այս անգամ դա այլ բան է, քան այն, ինչ մենք բանակցել էինք միջուկային համաձայնագրի ժամանակ Օբամայի վարչակազմում։
Մենք սխալվել ենք այդ ժամանակ։ Մենք հիպնոսացված էինք զենքի չեզոքացմամբ, որը դուք հավանաբար երբեք չէիք օգտագործի՝ միջուկային ռումբի, եթե նույնիսկ կարողանայիք այն պատրաստել, և անտեսում էինք զենքը, որը դուք օգտագործում էիք ամեն օր՝ մեր շահերը, մեր արաբական դաշնակիցների շահերը, իսկապես՝ տարածաշրջանի քաղաքացիների մեծամասնության շահերը խաթարելու համար, ովքեր կարոտում էին կայունություն՝ չհաշված Իսրայելը։ Դա ձեր միլիցիաների կիրառումն էր, որոնք զինվել էին ավելի ու ավելի ճշգրիտ և երկար հեռահար հրթիռներով Լիբանանում, Գազայում, Սիրիայում, Եմենում և Իրաքում։ Ձեր գործակալները ներսից խեղդում էին այդ պետությունները և սպառնում Իսրայելին և մեր արաբ դաշնակիցներին դրսից։
Մենք այլևս չենք խաղում այդ խաղը։ Եթե դուք շարունակեք օգտագործել ձեր տարածաշրջանային միլիցիաներին Իսրայելին հարվածելու համար, և դուք սկսեք անխափան հրթիռային հարվածներ հասցնել Թել Ավիվին, մենք պաշտպանելու ենք իսրայելցիներին, իսկ դուք կստանաք սարսափելի հակահարված։ Եվ եթե կատարեք ձեր սպառնալիքը՝ հարվածել Սաուդյան կամ ԱՄԷ-ի նավթային հանքերին՝ մեզ վախեցնելու համար, կամ փակեք Հորմուզի նեղուցը, ձեր նավթային արդյունաբերությունը կջախջախվի։ Եվ ձեր ժողովուրդը չի ների ձեզ։ Մեր հետախուզությունը մեզ տեղեկացնում է, որ դուք խուճապի մեջ եք իսրայելական հարվածից։»
«Այսպիսով, ահա թե ինչ ենք մենք առաջարկում. վերջ տալ Իրանական իմպերիալիզմին Լիբանանում, Իրաքում, Սիրիայում, Եմենում և Գազայում՝ մեր պարտավորության դիմաց՝ չփլուզելու ձեր ռեժիմը, այլ փոխարենը համագործակցելու ձեզ հետ տարածաշրջանային համատեղ անվտանգության համակարգ կառուցելու հարցում։ Դուք հետ եք քաշվում, մենք հետ ենք քաշվում, և Իսրայելն է հետ քաշվում։ Բայց այս հիմարությունը, որ դուք խթանում եք ձախողված պետություններ Լիբանանում, Եմենում, Սիրիայում և Իրաքում, որպեսզի նրանց ժողովուրդները կռվեն և մահանան, մինչ դուք հանգիստ եք Թեհրանում, այն պետք է կանգ առնի հիմա։
«Մենք չենք ձգտում ձեզ նվաստացնել։ Դուք կարող եք դա ներկայացնել որպես ձեր ռեժիմի հաղթանակ, որ Մեծ Սատանան ընդունել է Իրանի անհրաժեշտությունը տարածաշրջանային անվտանգության համակարգի մաս լինելու համար։ Բայց Հեզբոլլայի, հութիների և շիական միլիցիաների զինումը Իրաքում ավարտված է։ Դուք դա դադարեցնում եք, և մենք կստիպենք իսրայելցիներին դուրս գալ հարավային Լիբանանից և Գազայից։ Լիբանանյան բանակը և հզոր, միջազգային ուժը կփոխարինեն Հեզբոլլային, իսկ արաբական խաղաղապահ ուժերը կփոխարինեն Համասին։ Մենք նաև կխրախուսենք Իսրայելին սահմանափակել ձեր դեմ ցանկացած պատասխան հարված։
«Հակառակ դեպքում, դուք միայնակ եք մնալու»։
Իմ ասածն այն է, որ եթե մենք ցանկանում ենք խաղաղ և ավելի լավ Մերձավոր Արևելք, մենք պետք է խստացնենք ընտրանքները Իրանի հոգևոր առաջնորդների համար. վերսկսել միջուկային բանակցությունները, դադարեցնել հազարավոր հրթիռների մատակարարումը իր տեղական գործակալներին և մնալ իշխանության՝ կամ մենք Իսրայելին կտանք մեր բոլոր սովորական զենքերը, այդ թվում՝ 30,000 ֆունտանոց բունկեր-կործանիչ ռումբեր, որոնք նախատեսված են նրանց խորքում թաքնված միջուկային օբյեկտները ոչնչացնելու համար, և B-2 ռմբակոծիչներ՝ դրանք հասցնելու համար։
Ինչպես ասել է ինձ Քարիմ Սաջջադպուրը, Կառնեգիի Հիմնադրամի Միջազգային Խաղաղության հարցերով Իրանի փորձագետը. Գերագույն առաջնորդ Ալի Խամենեին «երկար ժամանակ հավատացել է, որ Ամերիկայի և Իսրայելի հետ թշնամանքը ավելի կարևոր է իր ռեժիմի պահպանման համար, քան հաշտեցումը կամ բարեփոխումը։ Այդ դինամիկան, հավանաբար, կփոխվի միայն այն դեպքում, երբ Խամենեին ստիպված կլինի գոյաբանական խորը անհանգստություն զգալ, ինչը նրան կհամոզի, որ ներկայիս ընթացքը վտանգում է իր ռեժիմի փլուզումը»։
Գեներալ Քեննեթ Ֆ. Մաքքենզի կրտսերը, ԱՄՆ Կենտրոնական հրամանատարության նախկին ղեկավար, որը վերահսկեց 2020 թվականին Իրանի Իսլամական Հեղափոխական պահակազորի Քուդս ուժերի առաջնորդ Քասեմ Սուլեյմանիի սպանությունը, համաձայն է. «Իրանը երբեմն կարող է անկանխատեսելի թվալ», – ասել է նա «Ատլանտիկում», «բայց նա հարգում է Ամերիկայի ուժը և արձագանքում զսպման միջոցներին։ Երբ մենք հեռանում ենք, Իրանը առաջ է գալիս։ Երբ մենք հաստատվում ենք՝ քաշելով ռիսկերը և պատրաստ լինելով բոլոր հնարավորություններին, Իրանը նահանջում է»։
Ահա թե ինչու մենք պետք է Իրանի առաջ դնենք ուժի ճնշող, հավաստի սպառնալիք՝ զուգորդված դիվանագիտական ​​փրկության ուղիով, բայց այս անգամ այն ​​պետք է անդրադառնա ինչպես Իրանի միջուկային սպառնալիքին, այնպես էլ տարածաշրջանային վարքագծին։ Մեր առաքելությունն է փոխել Իրանի վարքագիծը. ռեժիմի փոփոխությունը Իրանի ժողովրդի գործն է։ Ես հավատում եմ, որ այդ ռեժիմի իշխանությունը կորցնելու լավագույն միջոցը այն է, որ զրկենք այն Իսրայելի և Ամերիկայի հետ մշտական ​​հակամարտության թթվածնից և բոլոր այն արդարացումներից, որ Իրանի հոգևոր բռնապետերը բերում են՝ ասելով, թե ինչու են իրենց մարդիկ այդքան մեկուսացված և աղքատ։
Բայց ես դրանով չեմ սահմանափակվում։
Մենք նաև պետք է սրենք Իսրայելի վարչապետ Բենիամին Նեթանյահուի ընտրանքները. մենք չպետք է զբաղվենք Իսրայելը պաշտպանելով, որպեսզի մի արմատական մեսիական կառավարություն կարողանա բռնակցել Արևմտյան ափը: Եթե մենք շարունակելու ենք Իսրայելին մատակարարել հրթիռներ և նույնիսկ տեղակայել ԱՄՆ-ի կողմից կառավարվող հրթիռային համակարգեր, ապա Բիբին պետք է ազատի իր կառավարության կազմից արմատականներին, ստեղծի ազգային միասնության կոալիցիա և համաձայնի բանակցություններ սկսել բարեփոխված Պաղեստինյան իշխանության հետ՝ նոր տեխնոկրատական կաբինետի գլխավորությամբ, որը ղեկավարվի վստահելի առաջնորդների, ինչպիսիք են նախկին վարչապետ Սալամ Ֆայյադը, երկպետական լուծման շուրջ:
Այդ քայլը կբացի ճանապարհը, որպեսզի ԱՄԷ-ն և այլ չափավոր արաբական երկրներ զորքեր տեղակայեն Գազայում, և Սաուդյան Արաբիան կարգավորի հարաբերությունները Իսրայելի հետ և ստեղծի անվտանգության համաձայնագիր Վաշինգտոնի հետ:
Ասեմ, որքան հնարավոր է հստակ. Մերձավոր Արևելքում այս ճգնաժամը չի ավարտվի, քանի դեռ Իսրայելը հստակ չի սահմանել իր արևելյան սահմանը և հայտարարել, որ դրանից դուրս գտնվող ամեն ինչ նախատեսված է Արևմտյան ափում պաղեստինյան պետության համար, երբ պաղեստինցիները բավարարեն Իսրայելի անվտանգային պահանջները՝ երկպետական լուծումը ընդունելու համար։ Իսրայելը պետք է դադարեցնի հրեական բնակավայրերի ընդլայնման բիզնեսը՝ հիմա։ Արևմտյան ափի այս աննկատ բռնակցումը կործանում է Իսրայելի ժողովրդավարության լեգիտիմությունը, երբ նրա ինքնապաշտպանությունը պահանջում է ունենալ բոլոր հնարավոր ընկերներին տարածաշրջանում և դրանից դուրս։
Ավելին, այս ճգնաժամը Մերձավոր Արևելքում չի ավարտվի, քանի դեռ Իրանը, ըստ էության, չի սահմանել իր արևմտյան սահմանը և հայտարարել, որ դրանից դուրս գտնվող ամեն ինչ թողնված է լիբանանցիների, սիրիացիների, եմենցիների, իրաքցիների, իսրայելցիների և պաղեստինցիների որոշմանը՝ պայմանով, որ նրանք հարգում են Իրանի օրինական անվտանգության կարիքները։ Իրանը պետք է դուրս գա իսլամական իմպերիալիզմի բիզնեսից։
Ամփոփելով՝ մենք իսկապես կարիք ունենք որոշ ստեղծագործ, պարտադրող ԱՄՆ դիվանագիտության՝ վերջապես դադարեցնելու թե՛ Իսրայելի, թե՛ Իրանի գաղութային նախագծերը, որոնք սնվում են միմյանցից։ Դա անհրաժեշտ, բայց ոչ բավարար պայման է տարածաշրջանում այս խելահեղությունը հանգցնելու համար։ Իսրայելը չի կարող իրեն թույլ տալ երկարատև, լայնածավալ հրթիռային պատերազմ Իրանի հետ. Իսրայելը չափազանց փոքր է։ Իրանը չափազանց մեծ է, և ԱՄՆ-ն արդեն սպառել է Իսրայելին պաշտպանող միջընդհատիչները՝ եթե Իրանը և իր բոլոր գործակալները միաժամանակ կրակեն Իսրայելի վրա։ Իսկ Իրանը չի կարող իրեն թույլ տալ լայնածավալ հրթիռային պատերազմ Իսրայելի հետ, քանի որ ԱՄՆ-ն և նրա դաշնակիցները կորցրել են համբերությունը Իրանի անզուսպ արկածախնդրությունների հանդեպ, որոնք ապակայունացնում են ողջ տարածաշրջանը։
Աղբյուրը՝ nytimes.com

Թարգմանեց՝
Արայիկ Մկրտումյանը