Հարցազրույց քաղաքագետ Կայծ Մինասյանի հետ:
Պարոն Մինասյան, Հայաստանում ԸՕ-ում փոփոխություններ իրականացվեցին: Ընտրությունների հետ կապված ի՞նչ վերաբերմունք ունեք: Որքանո՞վ կլինի արտաքին միջամտություն ընտրություններին: Եվ ո՞վ կլինի, ըստ Ձեզ, հաջորդ վարչապետը:
Ընտրությունների վերաբերյալ երկու բան եմ մտածում: Նախ՝ ընտրությունների հաջողության աստիճանը կախված է մի քանի հանգամանքից՝ քարոզչության կազմակերպում, մասնակցայնություն, քվեաթերթիկների թափանցիկություն, հետընտրական կայունություն և նոր իշխանության ձևավորում:
Ընտրական քարոզչության կազմակերպում՝ ընտրական օրենսգրքի փոփոխությունները, ամենայն հավանականությամբ, կնպաստեն մրցակցությանը և խորհրդարան մուտք գործելուն (5% -ից 4%), բայց հեռացող մեծամասնության կողմից կա նաև քաղաքական հաշվարկ։ Կողմերը կազմում են անկախ ցուցակներ`մեծամասնության ցանկացած այլընտրանք կանխելու համար, որպեսզի Նիկոլ Փաշինյանի կուսակցությունը լինի ուժի դիրքում:
Մասնակցության մակարդակը. եթե բարձր լինի, իշխանությունը կամրապնդվի: Եթե մասնակցությունը քիչ լինի, ապա այս ընտրությունները կարող են ժամանակավոր բնույթ կրել, և երկու տարվա ընթացքում կլինեն նոր ընտրություններ: Հայերը հոգնել են հին ռեժիմի (իսկական մաֆիական կարտել) գործող «կլեպտոմանների» և ներկայիս ռեժիմի «պարտվողների» անարդյունավետ մենամարտից:
Քվեաթերթիկի թափանցիկություն. հին ռեժիմի ուժերը հայտարարելու են կեղծիքների ռիսկի մասին և ընտրությունների արդյունքը չեն ճանաչում նույնիսկ քարոզարշավի մեկնարկից առաջ, քանի որ նրանց համար ներկայիս իշխանությունն անօրինական է, ինչ էլ որ նա լինի։ Հին ռեժիմի ուժերը գիտեն, որ պատրաստվում են պարտվել ընտրություններում, քանի որ նրանք փոքրամասնության աջակցությունն ունեն և Ռուսաստանի «օգտակար ապուշներն են»: Գործող իշխանությունը բոլոր շահագրգռվածությունն ունի կազմակերպելու թափանցիկ և մաքուր ընտրություններ`հակառակ պատճառներով միաժամանակ լինելով Ռուսաստանի «օգտակար ապուշները», ռազմական պարտությունից հետո վերականգնել օրինականությունը:
Հետընտրական կայունություն. եթե ընտրողների ակտիվությունը բարձր է, դժվար կլինի դատապարտել իշխանության լեգիտիմությունը: Բայց ներկայիս արմատական ընդդիմությունը վիճարկելու է արդյունքները, քանի որ նրանք վախենում են անհետանալ քաղաքական լանդշաֆտից: Եթե մասնակցության տոկոսը ցածր լինի, ընդդիմությունը կգնա անկարգությունների իշխանությունը որակազրկելու համար:
Նոր իշխանությունների կազմակերպում. ո՞վ է լինելու վարչապետը: Որ ուժն է լինելու մեծամասնությունը Ազգային ժողովում: Դժվար է պատասխանել այս հարցին: Շատ անհարմար կլինի օգտագործել նույն մարդկանց նույն գործառույթների համար:
Երկրորդ, շատ դժվար է հայերի համար այդքան անբարենպաստ միջազգային պայմաններում անցկացնել ընտրություններ: Ռուսաստանը ցանկանում է միջամտել քվեաթերթիկին: Նա չի թաքցնում Միացյալ Նահանգների ընտրություններին միջամտելուց, ինչո՞ւ էր թաքնվելու իր հայ «դաշնակցի» հետ: Նիկոլ Փաշինյանը չի կարողանա քննադատել Ռուսաստանին: Իսկ հին ռեժիմի ուժերը կմեղադրեն Նիկոլ Փաշինյանին «թուրքերի խամաճիկը» լինելու մեջ, երբ նա ավելի շատ ռուսներինն է: Բայց հին ռեժիմի ուժերը երբեք չեն քննադատելու Ռուսաստանին, որի պատասխանատվությունը, որի միջոցով մենք անցնում ենք ծանր փորձությունների մեջ, մեծ է:
Տեսնո՞ւմ եք արդյոք քաղաքական ուժ, որն այլընտրանք է առաջարկելու հասարակությանը, որքանո՞վ է հասարակությունը հետաքրքրված այս ընտրություններով առհասարակ:
Հույս ստեղծելը շատ դժվար է, երբ ընտրությունը սահմանափակվում է երկու բևեռով՝ «հին ռեժիմի գողերը» և «գործող ռեժիմի պարտվողները», ինչպես ես ասացի: Երկու բևեռներն էլ «Ռուսաստանի օգտակար ապուշներն» են: Մենք պետք է հույս տանք հայերին: Բացառված է, որ հին ռեժիմի ուժերը վերադառնան իշխանության երեսուն տարվա ֆիասկոներից և հայերին հասցված վնասից հետո: Բացառված է։ Ինչպե՞ս հույս ստեղծել, երբ 30 տարի երկիր եք թալանել: Շատ դժվար է, եթե չբացառել նաև, թողնել ներկայիս իշխանությունը իշխանության: «Պարտություն» բառը մնացել է ներկայիս առաջնորդների ճակատին: Ինչպե՞ս եք հույս ստեղծում, երբ պատասխանատու եք նման պարտության համար: Եթե Նիկոլ Փաշինյանը դեռ արժանապատվություն ունի, նա պետք է դուրս գա քաղաքական կյանքից: Նա չի կարող ոգեշնչվել Արամ Մանուկյանից և լինել թուլացած, պարտված և հուսահատ հայկական պետության վարչապետ: Դա հնարավոր չէ։ Նա պետք է հասկանա դա և թույլ տա, որ Հայաստանն առանց իրեն վերականգնի իր հույսի սահմանները: Քանի որ պարտությունը շատ ծանր է տանելու համար: Նա պետք է իմանա, որ ուր էլ որ գնա, իր ուսերին կրելու է պարտության բեռը: Դա սարսափելի է, բայց նա այլ ելք չունի: Եթե նա մնա իշխանության, ապա նա արժանի է նրանց, ովքեր կարծում են, որ իր իշխանության գալը և պատերազմի կորուստը ծրագրավորված են եղել նրա համաձայնությամբ: Եթե նա հեռանա, վերջ է տալիս դավադրության թեզին: Եվ Հայաստանը կրկին քաղաքականապես առողջ կլինի:
Հայերին հույս ներշնչելու համար մենք պետք է ստեղծենք երրորդ ուղի՝ «ոչ ավագները, ոչ էլ ներկաները», այլ պատասխանատու, չափավոր, պրագմատիկ և արհեստավարժ 3-րդ ուղի: Մենք պետք է վերջ տանք իշխանության երազանքներին, որոնք ի վերջո ամայացումից բացի այլ բան չեն բերում: Քանի որ եթե պատերազմում մենք շահում ենք ռազմական ճանապարհով, մենք ոչինչ չենք ձեռնարկում այն շահագործելու համար և մնում անօգնական:
Մինչ իշխանությունները, քաղաքան դաշտը արտահերթ ընտրություններով են տարված, Սյունիքում իրավիճակը չի կարգավորվում: Ավելին` Ալիևը թյուրքական խորհրդի նիստում պատմական հաղթանակի մասին էր խոսում Զանգեզուրի հիշատակումով, որա յն շուտով միավորվելու է թուրքական աշխարհը:
Ալիևը ցանկանում է օգտվել ստեղծված իրավիճակից, քանի որ չի ստացել քաղաքական հաղթանակ: Այնպես որ, նա ձգտում է արձանագրել քաղաքական հաջողությունները պնդելով, որ Զանգեզուրը նույնպես մղի Թուրքիային ներկա մնալ տարածաշրջանում, մինչդեռ նախագահ Էրդողանը ցանկանում է հանգիստ առաջնորդ դառնալ Արևմուտքում:
Իշխանությունները խոսում են հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման անհրաժեշտության մասին: ԱԽՔ քարտուղար Արմեն Գրիգորյանն է այդ մասին հայտարարել վերջերս: Հնարավոր համարո՞ւմ եք հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորում այս փուլում:
Դա Թուրքիայի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի փառասիրությունն է. ունենալ Հայաստան առանց ազգային ռազմավարության, Հայաստան առանց հայդատիզմի (Հայ Դատ), Հայաստան առանց միջազգային ռազմավարական խորության, Հայաստան առանց քաղաքական բովանդակության: Նիկոլ Փաշինյանի հետ Հայաստանը կլինի Ռուսաստանի, Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ, քանի որ նա կկատարի նոյեմբերի 9-ի համաձայնագրի կետերը: Հին ռեժիմի ուժերը քվեատուփի միջոցով իշխանություն վերադառնալու շանս չունեն: Կամ անհետանում են, կամ վերադառնում են քաղաքացիական լուրջ ճգնաժամի ֆոնին: Մնում է երրորդ ճանապարհը՝ հույսը, պրոֆեսիոնալիզմը և ազգային արժանապատվությունը: