Ռուսները Սիրիայից Տեղափոխվում Են Լիբիա

Նրանք այլևս չեն կարողանա մնալ Սիրիայում նույն հարմարավետության, անվտանգության և վստահության մակարդակով, ինչ նախկինում։ Նրանց համար բարդ կլինի ապահովել իրենց համար լոգիստիկա, էլեկտրաէներգիա, ջուր և սնունդ։

Libya Tribune.-ը գրում է այն մասին, որ ռուսները հավանաբար իրենց ռազմաբազաները Սիրիայից կտեղափոխեն Լիբիա

Ռուսական ռազմական բազաները Սիրիայում, կարծես, փակում են և տարհանում։ Փորձագետները մտահոգված են, որ եթե Ռուսաստանը տեղափոխվի Լիբիա, դա կարող է ազդել Միջերկրականի անվտանգության վրա և խախտել այդ երկրում առկա սառեցված հակամարտության հավասարակշռությունը։
Տարհանո՞ւմ են, թե՞ ոչ զորքերը Սիրիայից։ Սա այն հարցն է, որը Մերձավոր Արևելքի վերլուծաբանները վերջին օրերին հաճախ են բարձրացնում՝ կապված ռուսական զորքերի հետ։
«Մինչ այժմ և՛ «Հայաթ Թահրիր աշ-Շամը» (ՀԹՇ), և՛ Ռուսաստանը շատ պրագմատիկ էին և վարում էին բանակցություններ», — նշել է Crisis Group վերլուծական կենտրոնի Սիրիայի հարցերով ավագ վերլուծաբան Նանար Հավաչը։ «Հիմա Ռուսաստանը գործում է ՀԹՇ-ի պաշտպանության ներքո. ՀԹՇ-ի ուժերը պահպանում են ռուսական շարասյուները, որոնք շարժվում են դեպի ռազմածովային և ռազմաօդային բազաներ։ Բայց մենք պետք է հիշենք, որ Ռուսաստանը շատ կարևոր դեր է խաղացել «Հայաթ Թահրիր աշ-Շամի» դեմ պայքարում», — ասել է նա։
Այս ամենը Ռուսաստանի ապագա ռազմական ներկայությունը Սիրիայում դարձնում է պոտենցիալ խնդրահարույց։ Wall Street Journal-ը երեքշաբթի հաղորդել է՝ հղելով անանուն ամերիկացի և լիբիացի պաշտոնյաներին, որ Ռուսաստանը հակաօդային պաշտպանության համակարգեր և այլ ժամանակակից զինատեսակներ տեղափոխում է Սիրիայից դեպի իր վերահսկողության տակ գտնվող Լիբիայի Լիբիայում։
Տեղափոխությո՞ւն դեպի Լիբիա։
Վերլուծաբանները մատնանշում են մի շարք նշաններ, ինչպիսիք են Սիրիայից արժեքավոր ռազմական տեխնիկայի դուրս բերումը, Ռուսաստանի կողմից Սիրիային ցորենի արտահանման դադարեցումը (վերջին տարիներին Ռուսաստանը Դամասկոսի հիմնական մատակարարն էր) և ՀԹՇ-ի կողմից ռուսական հումանիտար օգնության առաջարկների մերժումը։ Վերլուծաբանները նաև նշում են, որ Տարտուսից ռուսական ռազմական նավերի վերջնական տեղակայման վայրը կարևոր ցուցիչ կլինի, թե ուր է շարժվում Ռուսաստանը՝ հատկապես, եթե դրանք կանգ առնեն Լիբիայի Տոբրուք նավահանգստում։
«Սրանք դեռ միայն ենթադրություններ են», — կարծում է բրիտանական Թագավորական պաշտպանության և անվտանգության հետազոտությունների ինստիտուտի (RUSI) Լիբիայի հարցերով փորձագետ Ջալել Հարշաուին։ «Անկախ նրանից՝ ռուսները կմնան Սիրիայում, թե կլքեն այն, կան որոշ անժխտելի փաստեր, որոնք կփոխեն նրանց գործողությունները Սիրիայում», — նշել է նա։
«Նրանք այլևս չեն կարողանա մնալ Սիրիայում նույն հարմարավետության, անվտանգության և վստահության մակարդակով, ինչ նախկինում։ Նրանց համար բարդ կլինի ապահովել իրենց համար լոգիստիկա, էլեկտրաէներգիա, ջուր և սնունդ։ Նրանք նաև գիտեն, որ երբ դուք կառավարում եք [օտարերկրյա] բազա, ձեզ անհրաժեշտ է որոշակի բարեկամություն այն մարդկանց և պետության կողմից, որը ձեզ շրջապատում է՝ հետախուզական տվյալների փոխանակման առումով։ Այս ամենը այժմ կորցված է», — ասել է Հարշաուին։
«Դեռ ոչինչ պարզ չէ», — համաձայն է Գերմանական միջազգային հարաբերությունների և անվտանգության ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող և Լիբիայի հարցերով փորձագետ Վոլֆրամ Լաչերը։ «Քանի որ ես կարող եմ դատել, մենք դեռ չենք տեսնում ուղղակի տեղափոխումներ Սիրիայի բազաներից դեպի Լիբիա։ Բայց ակնհայտ է, որ Սիրիայի բազաները դառնում են ավելի վտանգավոր, և Լիբիայի կարևորությունն աճում է», — ասել է նա։
2014 թվականից Լիբիան բաժանված է երկու մասի. երկրի արևելքում և արևմուտքում գործում են հակամարտող կառավարություններ։ Վերջին տասնամյակի տարբեր ժամանակահատվածներում յուրաքանչյուր կառավարություն փորձել է (բայց անհաջող) վերցնել վերահսկողությունը մյուսի նկատմամբ։ Ներկայումս հակամարտությունը փակուղի է մտել, ինչը հանգեցրել է անվտանգության փխրուն վիճակի։
«Վերջին մի քանի տարիների ընթացքում լիբիական խմբավորումները փակուղում էին, ինչը հիմնականում կանխել է մեծածավալ հակամարտությունները երկրում, բայց դա մեծապես կախված էր երկու օտարերկրյա ուժերից՝ Ռուսաստանից և Թուրքիայից, որոնք զգալի ռազմական ներկայություն ունեն տեղում», — գրել է Միջին Արևելքի ծրագրի ավագ գիտաշխատող Ֆրեդերիկ Ուերին՝ Կառնեգիի միջազգային խաղաղության հիմնադրամից։
«Ասադի անկումը… կարող է ազդել այս փխրուն հավասարակշռության վրա», — ենթադրել է նա՝ պնդելով, որ Լիբիայի սառեցված հակամարտությունը կարող է հետևել Սիրիայի օրինակին և վերածվել նոր հակամարտության։
Սա կարող է կախված լինել Ռուսաստանի հաջորդ քայլից։ Եթե Մոսկվան համոզի Հաֆթարին թույլ տալ ստեղծել ավելի կայուն բազա Լիբիայում, դա լուրջ մարտահրավեր կլինի ՆԱՏՕ-ի համար։
«Ռուսները ցանկանում են ունենալ ռազմածովային բազա Լիբիայում արդեն մի քանի տարի, և վերջին երկու տարիների ընթացքում ամերիկացիների գլխավոր քաղաքական նպատակը Լիբիայում եղել է դա թույլ չտալը… Մինչ այժմ Հաֆթարը փորձել է հավասարակշռել տարբեր օտարերկրյա աջակիցներին, որպեսզի կախվածության մեջ չընկնի նրանցից մեկից», — պարզաբանել է Լաչերը։ Ներկա իրադարձությունները Հաֆթարին դնում են շատ բարդ իրավիճակի մեջ, կարծում է նա։
Հարշաուին նշել է, որ դեռ շատ վաղ է ասել, թե ինչ տեղի կունենա, բայց ներկայացրել է երկու հավանական սցենար։
Առաջին սցենարի դեպքում ռուսները կմնան Սիրիայում, բայց դա նրանց համար ավելի անհարմար, թանկ և աշխատատար կդառնա։ «Նրանք պարզապես կընդունեն ծախսերը, բայց ընդհանուր առմամբ ամեն ինչ կշարունակվի ինչպես նախկինում», — ասել է նա։ Մյուս սցենարի համաձայն, Հաֆթարի թույլտվությունը, որ Ռուսաստանը ամուր դիրքավորվի Լիբիայում, աստիճանաբար ակնհայտ կդառնա։ Այս փուլում որոշ ուժեր, օրինակ՝ ՆԱՏՕ-ի շրջանակներում, որոնք դեմ են Ռուսաստանի դիրքավորմանը Լիբիայում, կարող են կազմակերպել դիվերսիոն առաքելություններ կամ նույնիսկ պատրաստել Հաֆթարի դեմ հանդես եկող մարտիկներ։
«Սա կլինի աստիճանական, մեղմ շրջադարձային պահ… Բայց հնարավոր է, որ հետագայում մենք հետ նայենք և ասենք. այո, Հաֆթարը սխալվեց, երբ ասաց «այո» ռուսներին, և այո, այս ամենը սկսվեց Ասադի անկումով», — եզրափակել է Հարշաուին։
Աղբյուրը՝
https://en.minbarlibya.org/2024/12/25/russian-military-moving-from-syria-to-libya/
Թարգմանեց՝
Արայիկ Մկրտումյանը