Փաստաթղթում նշվում է, որ արևմտյան երկրները հաջողությամբ սպառնում են Կենտրոնական Ասիայի պետություններին, ստիպելով նրանց պահպանել պատժամիջոցները՝ «կամ թղթախաղի մտրակի, կամ քաղցր խայծի» քաղաքականության միջոցով՝ առաջարկելով նրանց մուտք դեպի համաշխարհային շուկաներ, տրանսպորտային միջանցքներ և մատակարարման շղթաներ՝ շրջանցելով Մոսկվան։
The Financial Times-ը գրում է, որ Ռուսաստանի վախերը նախկին խորհրդային հանրապետությունների վերաբերյալ ռուսական վախերը բացահայտվել են արտահոսքի ընթացքում։
Ռուս պաշտոնյաները կարծում են, որ Արևմուտքի ճնշումը խոչընդոտում է Մոսկվայի ջանքերին՝ նախկին խորհրդային հանրապետություններին իր ազդեցության ոլորտ բերելու և Գլոբալ Հարավի հետ տնտեսական կապեր հաստատելու հարցում, նշվում կառավարական զեկույցից տեղի ունեցած արտահոսքում։
Ներքին շնորհանդեսը, որը ներկայացվել է ՌԴ վարչապետ Միխայիլ Միշուստինի գլխավորած ռազմավարական նիստի ժամանակ 2024 թվականի ապրիլին, թույլ է տալիս հայացք գցել այն բանի վրա, թե ինչպես է Ուկրաինայի պատերազմը վնասել Ռուսաստանի հարաբերություններին իր ամենամտերիմ դաշնակիցներից ոմանց հետ։
Վերլուծության մեջ, մասնավորապես, նշվում է, որ Արևմուտքի պատժամիջոցների ճնշումը, ինչպես նաև տնտեսական խթանները կարողացել են խզում առաջացնել Մոսկվայի և նրա կարևորագույն առևտրային գործընկերների միջև։
Զեկույցը ներկայացվել է մի քանի տասնյակ բարձրաստիճան պետական պաշտոնյաների և խոշոր պետական ընկերությունների ղեկավարների, հաղորդում է ՌԴ կառավարության կայքը։ Միջոցառմանը մասնակցել են նաև կոշտ գծի կողմնակից փորձագետներ, օրինակ՝ Սերգեյ Կարագանովը, որը կոչ է արել Պուտինին միջուկային զենք կիրառել Եվրոպայի դեմ, և Ալեքսանդր Դուգինը, որը հայտնի է ուկրաինացիների նկատմամբ արմատական բռնության կոչերով։
Զեկույցում նշվում է, որ Մոսկվայի հավակնությունները ներառում են համաշխարհային առևտրի մուտքի վերականգնումը՝ Ռուսաստանին դարձնելով Եվրասիական առևտրային բլոկի կենտրոնը, որը կկարողանա մրցել ԱՄՆ-ի, ԵՄ-ի և Չինաստանի տնտեսական ազդեցության ոլորտների հետ։
Ռուսաստանը դիտարկում է «մակրոշրջանի» ստեղծումը որպես կարևոր երկարաժամկետ նախագիծ, որը կգոյատևի նույնիսկ Արևմուտքի հետ Ուկրաինայի ապագայի վերաբերյալ ցանկացած բանակցություններից հետո և կուժեղացնի Մոսկվայի դիրքերը «գլոբալ ասպարեզում»։
Նոր դաշինքը պետք է կապի Ռուսաստանը Գլոբալ Հարավի հետ, ինչը հնարավորություն կտա փոխադարձաբար օգտվել բնական պաշարներից, զարգացնել ֆինանսական ու տրանսպորտային կապերը և ձևավորել ընդհանուր «աշխարհայացք […], որտեղ մենք սահմանում ենք նոր աշխարհի կանոնները և վարում մեր սեփական պատժամիջոցային քաղաքականությունը»։
Սակայն զեկույցում ընդունվում է, որ Ռուսաստանի գլոբալ վերածննդի ճանապարհին դեռևս զգալի խոչընդոտներ կան։
Փաստաթղթում նշվում է, որ արևմտյան երկրները հաջողությամբ սպառնում են Կենտրոնական Ասիայի պետություններին, ստիպելով նրանց պահպանել պատժամիջոցները՝ «կամ թղթախաղի մտրակի, կամ քաղցր խայծի» քաղաքականության միջոցով՝ առաջարկելով նրանց մուտք դեպի համաշխարհային շուկաներ, տրանսպորտային միջանցքներ և մատակարարման շղթաներ՝ շրջանցելով Մոսկվան։
Միևնույն ժամանակ, Ռուսաստանի դաշնակիցները շահել են պատժամիջոցներից՝ դուրս մղելով ռուսական բիզնեսը իրենց տարածքից, վերահսկելով ներմուծման և արտահանման հոսքերը և արտադրությունը Ռուսաստանից դուրս տեղափոխելով։
Զեկույցում նաև նշվում է, որ Կենտրոնական Ասիայի երկրները փորձել են լրացուցիչ միջնորդավճարներ ստանալ՝ պատժամիջոցների խախտման հետ կապված ռիսկերը փոխհատուցելու համար։ Զեկույցում ընդունվում է, որ Ռուսաստանը ստիպված «խաղալ երկարաժամկետ խաղ» խաղալ, Կենտրոնական Ասիայի երկրներին իր ազդեցության ոլորտում պահելու համար։
Փաստաթղթում առաջարկվում է, որ Մոսկվան պետք է հղում կատարի ընդհանուր պատմությանը և հարգի այդ երկրների անկախությունը՝ միևնույն ժամանակ գիտակցելով, որ Ուկրաինայի հետ հակամարտությունում Ռուսաստանի հաղթանակը բավարար չի լինի Արևմուտքի պատժամիջոցային ճնշումը դադարեցնելու համար։
«Նման երկրի [ինչպիսին Ռուսաստանն է] հետ սերտ հարաբերությունները դժվարությունների պատճառ կդառնան», — նշվում է զեկույցում։
Կենտրոնական Ասիայի երկրները, նշվում է փաստաթղթում, օգտվում են Ռուսաստանի «խոցելիությունից» և ձգտում են «առանց Ռուսաստանի ինտեգրվել» այնպիսի կառույցների, ինչպիսիք են Թյուրքական պետությունների կազմակերպությունը։ Այս երկրները «փոխել են իրենց աշխարհայացքը», «վերաիմաստավորել են հավաքական պատմությունը», առաջ են մղում անգլերենը որպես երկրորդ լեզու՝ ռուսերենի փոխարեն, անցնում են արևմտյան կրթական չափորոշիչների և իրենց էլիտան ուղարկում են Արևմուտքում ուսանելու։
Երկրները ստիպված կլինեն «որոշում կայացնել իրենց դիրքորոշման վերաբերյալ Ռուսաստանի հանդեպ», եզրակացնում է զեկույցը՝ առանց հավելյալ մանրամասների։
Տարածաշրջանի խոշորագույն տնտեսությունը՝ Ղազախստանը, դատապարտել է Ռուսաստանի գործողությունները Ուկրաինայում, հրաժարվել է ճանաչել Մոսկվայի տարածքային նվաճումները և փորձել է ցույց տալ Արևմուտքի պատժամիջոցների պահպանման իր հանձնառությունը։ Իսկ հարևան Ղրղզստանը, հակառակը, վճռականորեն կանգնել է Ռուսաստանի կողքին և դարձել ենթադրյալ պատժամիջոցների շրջանցման կարևոր ուղի։
Զեկույցի հեղինակները առանձնացնում են Բելառուսը որպես Ռուսաստանի համար ամենահաջողված օրինակը՝ համեմատելով նախագահ Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի 2018 թվականի կոչը՝ տնտեսությունը դիվերսիֆիկացնելու Ռուսաստանից, նրա 6 տարի անց արված հայտարարության հետ, որ «մենք միշտ համերաշխ կլինենք Ռուսաստանի հետ»։
Այնուամենայնիվ, Մոսկվայի գլխավորած Եվրասիական տնտեսական միության զարգացումը, որի անդամներն են Բելառուսը, Հայաստանը, Ղազախստանը և Ղրղզստանը, նույնպես բախվում է «համակարգային խնդիրների», նշվում է զեկույցում։ Դրանց թվում են՝ պատժամիջոցների ռիսկերը, տարբեր վճարային համակարգերի օգտագործումը (Արևմուտքի կողմից Ռուսաստանի SWIFT-ից դուրս մղումից հետո), ինչպես նաև արժույթի վերահսկողությունը, որը Մոսկվան սահմանել է՝ պատժամիջոցների հետևանքները մեղմելու համար։
Աղբյուրը՝
https://www.ft.com/content/2bb87769-805a-4270-bab2-2382e0b84cec