Հայաստան

Ի՞նչ Արժե Խաղաղությունը Կիևի Համար

Խորհրդային Միության փլուզումից հետո, 1991-ին, փոքր պետությունները կարծես թե ստացան երկարատև և անսահմանափակ ինքնիշխանություն և ինքնորոշման իրավունք։ Սակայն արդեն այն ժամանակ դիտորդները զգուշացնում էին, որ այդ խաղաղությունն այնքան խորքային չի լինի, որքան ակնկալվում էր։ Ռուսաստանագետ Սթիվեն Սեստանովիչը 1993-ին կանխատեսում էր այն «հիասթափությունն ու անօգնականությունը», որ կզգանք, երբ ռուսական դեմոկրատիան կկործանվի և նրա իմպերիալիստական դրդապատճառները կվերադառնան։

Financial Times

Financial Times-ը գրում է՝


Խաղաղության համաձայնագիրը, որով Վաշինգտոնը կօրինականացնի Պուտինի կողմից տարածքների բռնազավթումը, կարող է նրան դրդել փորձարկել Հյուսիսատլանտյան պայմանագրի 5-րդ հոդվածը՝ օրինակ, Բալթյան երկրների նկատմամբ կտրուկ գործողությունների ակտիվացմամբ։ Մոսկվայի ներխուժումներին կրկնվող անպատասխան արձագանքը էլ ավելի կխարխլի այդ հոդվածը՝գուցե և ամբողջությամբ բացահայտելով այն որպես բլեֆ։

Այդ ժամանակ Եվրոպան փաստացի կմտնի հետ ՆԱՏՕ-ական դարաշրջան, առաջ բերելով բարդ հարց. ի՞նչ կլինի հետո։

Ինչպես գրում է ամերիկացի քաղաքագետ Սթեյսի Գոդդարդը Foreign Affairs ամսագրում, Թրամփն ուզում է «մի աշխարհ, որն կառավարում են հզորները՝ համագործակցելով միմյանց հետ», բաժանելով աշխարհը ազդեցության ոլորտների։ Արդյունքում աշխարհը բաժանվելու է երեք մասի, որտեղ Պեկինը, Մոսկվան և Վաշինգտոնը կկարողանան անել այն, ինչ կցանկանան, քանի դեռ մնում են իրենց ազդեցության սահմաններում։ Այդ տեսլականի ծայրահեղ տարբերակում Սին կարող է գրավել Թայվանը, Պուտինը՝ հետ սովետական ցանկացած տարածք, իսկ Թրամփը՝ Կանադան, Գրենլանդիան և Պանաման։

Խորհրդային Միության փլուզումից հետո, 1991-ին, փոքր պետությունները կարծես թե ստացան երկարատև և անսահմանափակ ինքնիշխանություն և ինքնորոշման իրավունք։ Սակայն արդեն այն ժամանակ դիտորդները զգուշացնում էին, որ այդ խաղաղությունն այնքան խորքային չի լինի, որքան ակնկալվում էր։ Ռուսաստանագետ Սթիվեն Սեստանովիչը1993-ին կանխատեսում էր այն «հիասթափությունն ու անօգնականությունը», որ կզգանք, երբ ռուսական դեմոկրատիան կկործանվի և նրա իմպերիալիստական դրդապատճառները կվերադառնան։

Այսօր, երբ այդ ամենն արդեն կատարվել է, հարցն այն է, թե որքանով կկարողանան փոքր պետությունները՝ հատկապես եվրոպականները, պահպանել իրենց ինքնորոշումը, եթե ազդեցության գոտիները վերածվեն ընդունված կարգի։ Այս հարցը կարևոր է նաև գլոբալ մակարդակով, հատկապես երբ Սին բացահայտ աջակցում է Պուտինի գործողություններին Ուկրաինայում։

Սին և Պուտինը, ակնհայտորեն, համակարծիք են այն հարցում, որ իրենց նպատակն է՝խարխլել արևմտյան, կանոնների վրա հիմնված լիբերալ համաշխարհային կարգը և անցում կատարել մի համակարգի, որն իրենց ավելի հարազատ է։

Ահա այս համատեքստում է, որ ուկրաինական հնարավոր խաղաղության համաձայնագրի իրական իմաստը դառնում է առավել քան ակնհայտ։ Մի համաձայնագիր, որը կխուսափի ԱՄՆ-ի (կամ որևէ այլ երկրի) կողմից Ուկրաինայի տարածքների կորստի պաշտոնական ճանաչումից, կտա Կիևին հնարավորություն շարունակել պայքարը կամ՝ գոնե վերադարձնել տարածքները այլ եղանակներով ապագայում։

Իդեալական վիճակում, նման համաձայնագիրը նաև պետք է նախատեսի ՆԱՏՕ-իպատրաստակամ անդամների կոալիցիոնուժերի տեղակայումը և Ուկրաինայի անդամակցության գործընթացի արագացում դեպի ԵՄ։

Եթե դա անհնար է, ապա նախընտրելի կլինի Կորեական պատերազմի ոճով զինադադար, այլ ոչ թե համաձայնագիր, որը նախատեսում է ՌԴ-իկողմից Կրիմի և, հնարավոր է, այլ տարածքների բռնակցման պաշտոնական ամրագրում։

Մինչ Պուտինը՝ ըստ շատերի՝ պատմությամբ տարված մարդը, նշում է Ռուսաստանի իշխանության արևմտյան ընդլայնման տարեդարձը դեպի Բեռլին, նման համաձայնագիրը կդառնար մռայլ ուղերձ։ Այն կարող է բացել ճանապարհը Մոսկվայի ուժի հետագա կիրառման համար դեպի արևմուտք՝ցույց տալով, որ ազդեցության գոտիների վրա հիմնված կարգի ձևավորումը դառնում է օրեցօր հավանական։

Հետևանքները կարող են զգացվել նույնիսկ Թայվանում։ Չնայած առկա են որոշ հիմնարար տարբերություններ (օրինակ՝ ԱՄՆ-ը դադարել է ճանաչել Թայվանը որպես ինքնիշխան պետություն և 1979-ին խզել է դիվանագիտական հարաբերությունները), Ռուսաստանին տարածքների զավթման դիմաց պարգևատրելու հենարանը կարող է ընկալվել որպես նախադեպ։


    

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *