Չնայած Եվրոպան կրճատել է Ռուսաստանի վրա իր կախվածությունը, վերլուծաբանները նշում են, որ մնացած խողովակաշարային գազի կորուստը կխստացնի շուկայի վիճակը և կբարձրացնի համաշխարհային գները։ Եվրոպան արդեն պատրաստվում է ռուսական գազի մատակարարումների դադարեցմանը Ուկրաինայի միջոցով, երբ տարեվերջին կլրանա տարանցման պայմանագրի ժամկետը։
Bloomberg. Եվրոպան արդեն բախվել է հաջորդ էներգետիկ ճգնաժամին։
Ձմռան մոտեցմամբ գազի պահուստները սպառվում են ավելի արագ, իսկ գազի գները կտրուկ բարձրացել են, կրկնելով 2022-ի ցնցումների արձագանքը։ Գազի պաշարների արագ սպառումն ու Մոսկվայից մատակարարումների հնարավոր խափանումները նոր էներգետիկ ճգնաժամի նախադրյալներ են ստեղծում Եվրոպայում, որը դեռ վերապրում է երկուսուկես տարվա թեժ ցնցումները։
Ուկրաինայում լարվածության աճը նպաստել է այս տարի գազի գների շուրջ 45% աճին։ Թեև գները շատ ավելի ցածր են 2022-ի ռեկորդային մակարդակներից, դրանք բավականին բարձր են՝ կյանքի արժեքի ճգնաժամը խորացնելու և դժվարությունների առաջ կանգնած արտադրողների վրա մրցակցային ճնշումները մեծացնելու համար։ Գազի պահեստարանները մնում են փրկօղակ ամենացուրտ օրերի համար, սակայն այս տարի պահուստները արագորեն սպառվում են. ցրտերն ավելացրել են ջեռուցման պահանջարկը, իսկ քամու անկումը ստիպել է ավելի շատ գազ օգտագործել էլեկտրաէներգիայի արտադրության համար։
Վլադիմիր Պուտինի կողմից էներգետիկան որպես զենք օգտագործելուց հետո Եվրոպան դժվարանում է ապահովել իր էներգետիկ համակարգի անվտանգությունը։ Շուկայի լարված իրավիճակը ցույց է տալիս այն դժվարությունները, որոնց բախվում է մայրցամաքը՝ ռուսական վառելիքից ամբողջությամբ կախվածությունը վերացնելու ճանապարհին։ 2024-ին պահուստները համալրած գազի մատակարարումները հաջորդ տարի չեն լինի, ինչը էլ ավելի կբարձրացնի գների վրա ճնշումը։
«Մենք դեռ գազի մատակարարման հետ կապված խնդիրներ ունենք», — նշել է RWE AG-ի գործադիր տնօրեն Մարկուս Կրեբբերը։ «Եթե մենք իսկապես ցանկանում ենք անկախանալ ռուսական գազից, պետք է ունենանք ավելի մեծ ներմուծման հնարավորություններ։ Հավանաբար այս ձմռանը դա նորից կտեսնենք, քանի որ գազի պահուստարանները բավական արագ են սպառվում՝ ձմռան սկզբի ցրտի պատճառով»,- հավելել է նա։
Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև հակամարտությունը սրվում է, և այս շաբաթ կողմերը հրթիռային հարվածներ են հասցրել՝ փորձելով առավելություն ստանալ Դոնալդ Թրամփի՝ Սպիտակ տուն վերադառնալուց առաջ։ ԱՄՆ-ը պատժամիջոցներ է կիրառել «Գազպրոմբանկի» նկատմամբ, որը ռուսական գազի վճարումների վերջին խոշոր ֆինանսական կազմակերպությունն էր, որին նախկինում պատժամիջոցներ չէին կիրառվել։ Պատժամիջոցները նպատակ ունեն կրճատել Կրեմլի եկամուտները էներգակիրների արտահանումից, բայց դրանք նաև մեծացնում են Կենտրոնական Եվրոպայի մի քանի երկրներին գազի մատակարարումների դադարեցման ռիսկը։
Չնայած Եվրոպան կրճատել է Ռուսաստանի վրա իր կախվածությունը, վերլուծաբանները նշում են, որ մնացած խողովակաշարային գազի կորուստը կխստացնի շուկայի վիճակը և կբարձրացնի համաշխարհային գները։ Եվրոպան արդեն պատրաստվում է ռուսական գազի մատակարարումների դադարեցմանը Ուկրաինայի միջոցով, երբ տարեվերջին կլրանա տարանցման պայմանագրի ժամկետը։ Պատժամիջոցները կարող են հանգեցնել գազի մատակարարումների դադարեցմանը ավելի վաղ։ Հունգարիան զգուշացնում է, որ իր էներգետիկ անվտանգությունը վտանգի տակ է։
Գների աճը պայմանավորված է մնացած էժան ռուսական գազի կորուստի հնարավորությամբ, ԱՄՆ-ից լրացուցիչ հեղուկ բնական գազի մատակարարումների ուշացումներով և ցուրտ ձմռան կանխատեսմամբ։ Համակարգի ճնշման ևս մեկ անսովոր նշան է այն, որ ամառվա գները, որոնք սովորաբար լինում են ցածր, ավելի բարձր են, քան հաջորդ ձմռանը։ Սա նշանակում է, որ էներգիայի արժեքը կմնա բարձր երկար ժամանակ, և եթե այս ձմռանը պահեստարաններում պաշարների մակարդակը ցածր լինի, ապա դրանք համալրելն ավելի բարդ կլինի։
Աղբյուրը՝ Bloomberg
Թարգմանեց՝
Արայիկ Մկրտումյանը