Ի վերջոյ Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը, որպէս կուսակցութիւն, ինքը միջոց է իր դաւանած բարոյական ու գաղափարական սկզբունքների կենսագործման համար։ Սկզբունքներ՝ որոնց անտեսումը, որպէս կուսակցութիւն կը գերեզմանի Դաշնակցութեանը…
Նորայր Մելքոմ Մելքումեան
«Ասպարէզ»ի Ապրիլի 2-ի առցանց համարում ընթերցեցի Արման Պաղտոյեանի «Ապագաղափարականացումի Ճահիճին Մէջ» վերնագրուած յօդուածը։ Մտորումների հետ համակարծիք եմ այնքան, որ յօդուածը կարող էի գրած լինել ես, միայն թէ ընկեր Արմանի գրելու շնորհքը չունեմ։
Բոլոր նրանք, ովքեր չեն հասկացել ու չեն հասկանում, թէ վերջին երկու-երեք տասնամեակներում ՀՅԴ կուսակցութեան հետ ընդհանրապէս, բայց Հայաստանի կառոյցին հետ յատկապէս, ի՞նչ է կատարուել (ու տակաւին շարունակւում է կատարուել), եւ աւելին՝ ՀՅԴ Կանոնագրի տրամադրութիւններին մակերեսայնօրէն կառչած, ես կ՚ասէի՝ մեծ մասով, անգիտակցաբար գրոհի են անցել կուսակցութեան գործունէութիւնը Դաշնակցութեան գաղափարախօսութեանը խոտոր նկատող կուսակցականների դէմ, ուշ կամ շուտ զղջալու են՝ նոյն ինքը Դաշնակցութեան դէմ մեղանչած լինելու համար։
Սրանք անտեսում են այն ճշմարտութիւնը, որ կուսակցութեան անդամները միեւնոյն գաղափարներին դաւանող մարդիկ են, որ նոյն այդ գաղափարներից ելնելով իրենց առջեւ նպատակներ են դնում, իսկ նպատակների իրագործման համար իրենց թափած ջանքը համադրելու եւ արդիւնաւէտ դարձնելու համար ընդունում են իրենց գործունէութիւնը համակարգող կանոններ։
ՀՅԴ Կազմակերպական կանոնները ստեղծուել են ՀՅԴ Ծրագրով բանաձեւուած՝ կուսակցութեան դաւանած գաղափարների կեանքի կոչման եւ նպատակների իրագործման ի խնդիր կուսակցական հաւաքականութեան գործունէութիւնը կանոնակարգելու համար։ Ի՞նչ պէտք են դրանք, եթէ կուսակցութիւնն իր դաւանած գաղափարներն ամենատարբեր պատճառներով անտեսում կամ դրանց անյարիր ու հակասող ուղի է բռնում։ Ի վերջոյ Կազմակերպական կանոնները նպատակ չե՛ն, այլ գաղափարների իրագործումը եւ նպատակին հասնելը դիւրացնող, ընդհուպ՝ հնարաւոր դարձնող միջոց։
Եթէ այն գաղափարները, որոնց շուրջ ու հիմքով ստեղծուել է կուսակցութիւնը, անտեսւում են ու մի կողմ դրւում, կամ՝ ինչպէս ընկեր Արմանն է բնորոշում՝ կուսակցութիւնը ապագաղափարականացւում է, ապա ո՞րն է կուսակցութեան գոյութեան իմաստը։
Ցաւալիից աւելի՝ աղէտագոյժ է, երբ իրատեսութիւնը գաղափարականութեանը հակադրելով ապագաղափարականացման տանողները, Կազմակերպական կանոնները որպէս «զէնք» կիրառելով, չէզոքացնում են ընդդիմացողներին՝ բարոյական եւ գաղափարական սկզբունքայնութեան ջատագովներին։
Վերջինները եթէ չեն հեռանում, ապա պատժւում կամ հեռացւում են՝ կուսակցութեան բարոյական եւ գաղափարական խարսխից պոկուելու դէմ առողջ բնազդով – եւ կամ՝ գիտակից սկզբունքայնութեամբ – ծառանալու համար։
Այս եւ նման հարցերով այսօր լուրջ մտորելու կարիք ունի ամէն կուսակցական։ Ի վերջոյ Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը, որպէս կուսակցութիւն, ինքը միջոց է իր դաւանած բարոյական ու գաղափարական սկզբունքների կենսագործման համար։ Սկզբունքներ՝ որոնց անտեսումը, որպէս կուսակցութիւն կը գերեզմանի Դաշնակցութեանը… Եթէ Հայաստանում, ժողովրդական համակրանքը ցուցանիշ համարելով, այն արդէն գերեզմանուած չէ։
Ցաւալիօրէն՝ Հայաստանում Դաշնակցութիւն եւ Դաշնակցական բառերն իսկ խիստ հակակրանք է առաջացնում ժողովրդի մեծամասնութեան մօտ,որոնք իհարկէ բացարձակապէս նաեւ անտեղեակ են թէ իրենից ինչ է ներկայացնում այս կուսակցութիւնը…
Բայց՝ ես եւս որպէս համակիր եւ նոյնիսկ մի ժամանակ այս կուսակցութեան անդամ,ամօթ եմ զգում այն բանի համար,որ բոլոր ազգադաւ իշխանութիւնների հետ սերտօրէն համագործակցել են դաշնակցութեան վերնախաւի անդամներ…
Իսկ փոխարէնը ՝ ոչ մի լուրջ աշխատանք չի տարուել, սովետական ժամանակշրջանի կեղծ եւ անբարոյ քարոզչութիւնը լուսաբանելու ուղղոթեամբ,որի թիրախը հէնց Դաշնակցութիւնն է եղել…
Հայաստանում՝ կարելի է ասել որ արդէն գերեզմանուած է այն կուսակցութիւնը,որի առաքելութիւնը հայրենիքին եւ ժողովրդին անմնացորդ ծառայելն էր եւ քանի-քանի սերունդներ սրբօրէն կատարել են այդ առաքելութիւնը,բայց այժմ,այն էլ հայրենիքում,այնքան շատ արատաւորուած է Դաշնակութիւնը,սխալ եւ անհեռատես քաղաքականութիւն բանեցնելու հետեւանքով…
Սիմոն Զաւարեաններ էին մեզ պէտք՝ (եւ՝ ոչ միայն ),այս 30 տարիների ընթացքում՝ ճանաչել տալու համար,թէ ինչ էր եւ ինչ է Դաշնակցութիւնը…
Մսխուել է այդ առիթը…