ՄԵՐ ՈՒՂԻՆ (ԳԱՂԱՓԱՐԱԿԱՆ)
Տասն ամսուայ ընթացքում երկու պարտութիւն կրել մենք չե՜նք կարող, թոյլ չպէ՜տք է տանք.- Եթէ առաջին պարտութեամբ մենք հայրենի տարածքներ կորցրինք, Աստուած մի՜ արասցէ երկրորդ պարտութիւնը կրելու դէպքում մենք կը կորցնենք մեր ապագան։
Ո՜Չ ԱՍԵԼ, ՄԵՐԺԵ՜Լ ՊԻՂԾ ՁԵՌՔԵՐԻՆ,
ՔՈՒԷ ՏԱԼ ՄԱՔՈՒՐ, ԱՆԱՊԱԿԱՆՆԵՐԻՆ
Նորայր Մելքոմ Մելքոմեան
Հայաստանում վերջնական կազմաքանդման սեմին է գտնւում դեռ երէկ իշխող սակաւապետութիւնը՝ հիմնաւորուած կոռուպտ, փչացած մարդկանց նենգ դաշինքի վրայ, որի մի կողմում էին պետական ամէն կարգի պաշտօնը (ներառեալ դատաւորինը) անօրինական եկամտի «դուքանի»՝ կրպակի վերածածները, եւ միւս կողմում`՝ օրէնքի ոտնահարմամբ հարստանալու համար նրանց սնուցողները։
Այդ կազմաքանդումը հէնց այնպէս, ինքն իրեն տեղի չունեցաւ։ Դա յեղափոխութեանը յանգեցրած ժողովրդային պահանջներից ամենա-առաջնայիններից մէկն էր, թերեւս ամենաառաջնայինը, որով Հայաստանի քաղաքացիներս հնարաւորութիւն ձեռք բերեցինք ձեւական ժողովրդապետութիւնը (նոյնն է՝ հանրապետութիւնը) վերածելու իրականի։
Թէ մեր երկրում իրական ժողովրդապետութեան հաստատման եւ ամրապնդման երկար ու դժուարանցանելի ճամբին որքա՞ն յառաջընթաց կը լինի, դեռ ապագայում կը պարզուի։ Այժմ, առաջին անգամը լինելով, այդ ուղու մէջ առաջանալու եւ նուաճումներ հաստատագրելու հնարաւորութիւն է ստեղծուել Հայաստանի քաղաքացիների համար, եւ այն մսխելը ոչ պակաս աղէտալի կը լինի մեզ համար, քան արցախեան վերջին պատերազմում մեր կրած ծանր պարտութիւնը։
Տասն ամսուայ ընթացքում երկու պարտութիւն կրել մենք չե’նք կարող, թոյլ չպէ’տք է տանք․
– Եթէ առաջին պարտութեամբ մենք հայրենի տարածքներ կորցրինք, Աստուած մի’ արասցէ, երկրորդ պարտութիւնը կրելու դէպքում մենք կը կորցնենք մեր ապագան։
Իսկ երկրորդ պարտութիւնը կը կրենք, եթէ ընտրութիւնների արդիւնքում իշխանութեան հասնեն նախկին, բայց դեռ մարտնչող սակաւապետականներն ու նրանց պարագլուխները։
Այս վերջինների՝ դեռ մօտ անցեալի յանցաշատ գործունէութեան կրկնութիւնը կը բերի համակարգային կոռուպտութեան վերածաղկմանը, քաղաքացու եւ նրա իրաւունքների նկատմամբ պետութեան ու նրա ներկայացուցիչների քամահրական վերաբերմունքի վերադրսեւորմանը՝ անօրինութեան ու անարդարութեան հեղձուցիչ զգացողութեան վերարթնացմանը, ազատութիւնների հազիւ լայնացած շրջանակի նեղացմանը, օրինականութեամբ, արդար վաստակով գոյապրուստ հայթայթելու եւ բարեկեցիկ կեանք ապրելու անհեռանկարայնութեանը։
Իրերի այդ դրութեան վերադարձը կանխելու համար, Հայաստանի քաղաքացին պէտք է յառաջիկայ ընտրութիւններում եւ ընդմիշտ սրբութեան պէս վերաբերուի իր քուէին հետ՝ իր երկրի ու ազգի, ասել է թէ՝ նաեւ իր ու իր սիրեցեալների ապագան իր քուէով վճռելու անօտարելի իրաւունքի պաշտպանութեան վճռականութիւնը հաւասարեցնելով իր կեանքի իրաւունքի պաշտպանութեան վճռականութեանը։
Ի վերջոյ ի՞նչ է կեանքը, եթէ մարդ չունի այն ապրելու եւ տնօրինելու իրաւունքն իրացնելու հնարաւորութիւն՝
.․․ Ստրկութի՜ւն։
Մօտալուտ ընտրապայքարի թոհուբոհում ճակատագրական է չկորցնել պայծառատեսութիւնը։ Մեր քուէն արժեցնել՝ մեզ հաշուի չառնողներին, մեր իրաւունքները կապտողներին, մեր հայրենիքը մեզանից խլողներին ու իրենցը անողներին չթողնելով իշխանութեան լծակները վերազաւթել։
Պէտք է գիտակցել, որ յառաջիկայ ընտրութիւններում վճռուելու է ոչ միայն այն, թէ յառաջիկայ տարիներին ովքե՞ր են լինելու մեր երկրի ղեկավարները, այլեւ աւելի կարեւորը՝ ժողովրդապետութեան աւիշը հանդիսացող ժողովրդավարութեան ապագան։ Այն՝ որ այժմ եւ ընդմիշտ Հայաստանի քաղաքացիներին եւ միա’յն Հայաստանի քաղաքացիներին է վերապահուած այդ վճիռը կայացնելու մենաշնորհը, եւ որ իշխանաւորները հաշուի են առնելու դա’ եւ ուրիշ ոչի՛նչ։
Յիշենք, որ ժողովրդապետութիւնն այն պետութիւնն է, որի ժողովուրդը, այսինքը՝ քաղաքացինե՛րն են պետութեան ՏԷՐՆ ու ՏՆՕՐԷՆԸ։ Նրանք են, որ ազատ կամարտայայտութեամբ, որոշակի ժամանակահատուածի համար ընտրում են իրենց պետութեան ղեկը վարողներին, ում գործունէության մանդատը (ներառեալ օրէնսդրական ծրագիրը) սահմանւում է ժողովրդի պահանջներով ու ցանկութիւններով։ Ասել է թէ՝ ազատ կամարտայայտութեամբ պետութեան ղեկավարումը յանձնում են նրանց, ում առաջադրանքները աւելի են համընկնում իրենց պահանջներին ու ցանկութիւններին։
Այստեղից էլ՝ կուսակցութիւնների առաջնային, ամենահիմնական դերն ու նշանակութիւնը ժողովրդապետութեան մէջ.- Տեւաբար հետազօտել ու հասկանալ, թէ տուեալ ժամանակներում ի՛նչ է պէտք ժողովրդի բարեկեցութեան ու պետութեան բարգաւաճման համար, դրան հասնելու համալիր ծրագրեր մշակել ու ներկայացնել, եւ դրանց իրագործելու յանձնառութեամբ ժողովրդից պետութեան ղեկը վարելու քուէն խնդրել։
Սրա համար երկրի ղեկին պէտք է բերել մարդկանց, ովքեր հասկանում են, որ իրենց այդտեղ յայտնուելն ու մնալն իրաւունք են՝ միմիայն ժողովրդի ազատ կամարտայայտմամբ իրենց տրուած, եւ որ ժողովրդավարութիւնը յարգելու, ամրապնդելու եւ պաշտպանելու սրբազան պարտք ունեն Հայաստանի քաղաքացիների հանդէպ, զի, ինչպէս Հ․Յ․Դ․ Ծրագիրն է ձեւակերպում՝
«Ժողովրդավարութիւնը խարսխւում է մարդկային եւ քաղաքացիական իրաւունքները եւ ազատութիւնները յարգելու վրայ: Այն օրէնքով պաշտպանում է բազմակարծութիւնը, բազմակուսակցականութիւնը եւ խօսքի, խղճի, մամուլի, ստեղծագործութեան եւ աշխատանքի լիակատար ազատութիւնը:
«Ժողովրդավարութիւնը յատկանշւում է անհատի ազատ եւ հաւասար քուէի իրաւունքով եւ ազատ քաղաքացիների՝ օրէնքի առջեւ հաւասարութեամբ: Այն ապահովում է ժողովրդի կամքի անկաշկանդ արտայայտութիւնը եւ, հաստատութենական ու ներկայացուցչական հիմունքով, ժողովրդի ամբողջական եւ լիարժէք մասնակցութիւնը քաղաքական, ընկերային, տնտեսական ու մշակութային կեանքին՝ այդպիսով արդիւնաւէտ հիմքերի վրայ դնելով ժողովրդի եւ պետութեան փոխյարաբերութիւնը»:
Ուրեմն՝
Ո’Չ ԱՍԵԼ, ՄԵՐԺԵ’Լ ՊԻՂԾ ՁԵՌՔԵՐԻՆ, որոշապէս՝ այլ ընկալումով ու նպատակներով պետական կառավարման ղեկին վերադառնալու համար ոգի ի բռին պայքարող երէկուայ սակաւապետականներին։
ՔՈՒԷ ՏԱԼ ՄԱՔՈՒՐ, ԱՆԱՊԱԿԱՆ ՁԵՌՔԵՐԻՆ, ովքեր վերոնշեալ գաղափարներին համոզուածութեան եւ ժողովրդապետութիւնն ամրապնդելու յոյս են ներշնչում։
Յ.Գ. – Ափսոս, շատ ափսոս, որ հռչակմամբ Հ․Յ․Դ․ Ծրագրով բանաձեւուած գաղափարներին դաւանող Հ․Յ․Դ․ կուսակցութիւնը, ի դէմս Հայաստանի իր կազմակերպութեան, երկրում սահմանադրական կարգի պահպանման եւ ժողովրդավարութեան ամրապնդման կողմնակիցը լինելու եւ, ըստ այդմ, իշխանափոխութեան պահանջ ներկայացնելու փոխարէն, մինչեւ երէկ փողոցներում բռնութեամբ իշխանութիւններին տապալելու կոչեր ու փորձեր էր անում։ Բացառուած չէ, որ այս փաստը յաւելեալ պատճառ դառնայ, որպէսզի Ազգային Ժողովի յառաջիկայ ընտրութիւններում, Հայաստանի ժողովրդի քուէով պետական կառավարման ղեկին եղողներին զոռով «օր առաջ տուն ուղարկել» փափաքողներին, նախորդ անգամուայ պէս, ինքը՝ ժողովուրդը, տուն ուղարկի.- Այս անգամ գուցէ անվերադարձ։