Չնայած ուկրաինացիները պատրաստ էին կամավոր դառնալ հակամարտության առաջին ամիսներին, և հարյուր հազարավոր մարդիկ կամավոր մեկնեցին ռազմաճակատ, վերջին մեկ տարվա ընթացքում մոբիլիզացիան լուրջ խնդիր է դարձել Կիևի համար, քանի որ զորակոչի թերթիկները բաժանվում են փողոցներում: Հակամարտության սկզբից զինվորական տարիքի տղամարդկանց արգելվել է լքել երկիրը։
The Guardian
Ըստ The Guardian-ի՝ Ուկրաինային բարդ որոշումներ են սպասվում՝ ռազմաճակատում զորքերի սուր պակասի պատճառով
Վերջերս Ուկրաինայի արևմտյան Կովել քաղաքում սառցե մի օր զինվորական համազգեստով ալեհեր տղամարդը պատրաստվում էր գնացք նստել։ Փոքրիկը գրկել է ծնկները՝ չցանկանալով բաց թողնել։ «Արի, Դիմա, հրաժեշտ տուր պապիկին», – ասաց մայրը և հրեց նրան:
Մի քանի րոպե անց գնացքը հետ դուրս եկավ կայարանից՝ մեկնելով երկար ճանապարհորդության դեպի երկրի արևելք՝ դեպի ճակատ։ Դուստրն ու թոռը, երկուսն էլ արցունքների մեջ, ձեռքով ձեռքով շարժվեցին հարթակից։
Նման տեսարաններն այժմ սովորական են Ուկրաինայում, որտեղ հյուծված և ուժասպառ բանակը ավելի ու ավելի շատ է կազմված տարեց տղամարդկանցից: Քանի որ երկիրը մոտենում է Ռուսաստանի հետ երեք տարվա հակամարտությանը և անհանգիստ սպասում է Թրամփի ժամանմանը Սպիտակ տուն, կադրերի խիստ պակասը առաջնագծում երկընտրանք է ստեղծում:
Նախագահ Զելենսկին ընդդիմանում է Բայդենի վարչակազմի՝ մոբիլիզացիոն տարիքը 25-ից 18-ի իջեցնելու հանրային կոչերին՝ պատճառաբանելով այն փաստը, որ մի հասարակությունում, որն արդեն կանգնած է ժողովրդագրական ճգնաժամի հետ, անցանկալի է երիտասարդ տղամարդկանց ուղարկել ռազմաճակատ: Մի շարք հարցազրույցներումը ուկրաինացի սպաների հետ, ովքեր անանունության պայմանով խոսեցին՝ հաշվի առնելով հարցի զգայունությունը, մտահոգիչ պատկեր են ներկայացնում Ուկրաինայի ռազմական գործողությունների համար:
«Այն մարդիկ, որոնց մենք հիմա հանդիպում ենք, նման չեն նրանց, ովքեր սկզբում այնտեղ էին», – ասում է Ուկրաինայի 114-րդ տարածքային պաշտպանության բրիգադի զինծառայողը, ով վերջին երկու տարիների ընթացքում տեղակայվել է տարբեր թեժ կետերում: «Վերջերս ընդունեցինք 90 հոգու, բայց նրանցից միայն 24-ն էին պատրաստ դիրքեր գնալու։ Մնացածները ծեր էին, հիվանդ կամ հարբեցողներ։ Մեկ ամիս առաջ նրանք շրջում էին Կիևով կամ Դնեպրով, իսկ հիմա խրամատում են և հազիվ են զենք պահում։ Վատ պատրաստված և վատ տեխնիկա»,- ասաց նա:
ՀՕՊ-ի երկու աղբյուր Guardian-ին հայտնել են, որ ռազմաճակատում զորքերի պակասն այնքան է սրվել, որ Գլխավոր շտաբն արդեն հրամայել է կրճատել ՀՕՊ ստորաբաժանումների քանակը՝ ավելի շատ մարդկանց ազատելու համար՝ որպես հետևակ ուղարկելու ռազմաճակատ:
«Սա հասնում է կրիտիկական մակարդակի, որտեղ մենք չենք կարող վստահ լինել, որ հակաօդային պաշտպանությունը կարող է պատշաճ կերպով գործել», – ասել է աղբյուրներից մեկը՝ նշելով, որ իրեն դրդել են խոսել այն մտավախությունից, որ իրավիճակը վտանգ է ներկայացնում Ուկրաինայի անվտանգության համար։
«Այդ մարդիկ գիտեին, թե ինչպես է գործում ՀՕՊ-ը, նրանցից ոմանք վերապատրաստվել էին Արևմուտքում և ունեին իրական հմտություններ, և այժմ նրանց ուղարկում են ռազմաճակատ՝ կռվելու, որի համար պատրաստություն չունեն», – ասել է աղբյուրը։
Պատգամավոր Մարյանա Բեզուգլայան ասել է, որ հակաօդային պաշտպանության զորքերը տեղափոխվում են հետևակային ստորաբաժանումներ, ինչը հանգեցնում է ռուսական անօդաչու թռչող սարքերի ոչնչացման Ուկրաինայի հաջողության ցուցանիշի վատթարացմանը։ ՀՕՊ ուժերի խոսնակ Յուրի Իգնատը հաստատել է փոխանցումը՝ ասելով, որ այն «շատ ցավալի է»: Բայց նա հերքեց, որ դա ազդում է խոցված անօդաչուների քանակի վրա:
«Սա շարունակվում է մեկ տարի, բայց գնալով ավելի ու ավելի է վատանում», – ասում է մի ՀՕՊ սպա: «Ինձ արդեն մնացել է [լրիվ ցուցակի] կեսից քիչը: Վերջին օրերին հանձնաժողով է եկել, ևս տասնյակ մարդիկ են պահանջում։ Ինձ մոտ մնացել են 50-ն անցներն ու վիրավորները։ Այս վիճակով որևէ բան անելն անհնար է»,- ասում է նա։
Չնայած ուկրաինացիները պատրաստ էին կամավոր դառնալ հակամարտության առաջին ամիսներին, և հարյուր հազարավոր մարդիկ կամավոր մեկնեցին ռազմաճակատ, վերջին մեկ տարվա ընթացքում մոբիլիզացիան լուրջ խնդիր է դարձել Կիևի համար, քանի որ զորակոչի թերթիկները բաժանվում են փողոցներում: Հակամարտության սկզբից զինվորական տարիքի տղամարդկանց արգելվել է լքել երկիրը։
Ուկրաինացիների մեծամասնությունը հասկանում է մոբիլիզացիայի անհրաժեշտությունը, սակայն այդ քաղաքականությունն անձնական մակարդակում հանրաճանաչ չէ, և մոբիլիզացիոն ջոկատները հաճախ բախվում են զայրույթի և վիրավորանքների՝ նոր զինակոչիկներ փնտրելիս: Երկրում վերաբերմունքի փոփոխության ցուցիչ նշան է Կիևի Ռազումկովի կենտրոնի կողմից անցկացված հարցումը, որի համաձայն հարցվածների 46%-ը համաձայնել է, որ «զինվորական ծառայությունից խուսափելու մեջ ամոթալի բան չկա», և միայն 29%-ը համաձայն չէ։
Վերջին ամիսներին կադրերի պակասը վատթարացրել է Կիևի և Վաշինգտոնի հարաբերությունները։ Բայդենի վարչակազմի պաշտոնյաները զայրացած էին, որ Զելենսկին և այլ պաշտոնյաներ հաճախ ավելի շատ զենք էին պահանջում, բայց չէին կարողանում մոբիլիզացնել անհրաժեշտ անձնակազմը շարքերը լրացնելու համար: Ինչպես ասել է Սպիտակ տան Ազգային անվտանգության խորհրդի խոսնակ Շոն Սավետը, «Անձնակազմը ներկայումս Ուկրաինայի ամենահրատապ կարիքն է»։ «Մենք պատրաստ ենք նաև ընդլայնել մեր ուսումնական հնարավորությունները, եթե նրանք համապատասխան քայլեր ձեռնարկեն իրենց շարքերը համալրելու համար», – ասաց նա:
Ուկրաինացի պաշտոնյաները անզգայուն և անպատշաճ են համարել ԱՄՆ-ի հրապարակային կոչերը՝ իջեցնել մոբիլիզացիոն տարիքը մինչև 18 տարեկան: Շատ զինվորներ ասում են, որ մոբիլիզացիայի մակարդակը կարելի է բարձրացնել ոչ թե զորակոչի տարիքը իջեցնելով, այլ ավելի լավ խրախուսումներ և ավելի շատ պատրաստվածություն առաջարկելով։
«Խոսքը իրականում տարիքի հետ չէ, նրանց լավ պայմաններ և մոտիվացիա է պետք»,- ասում է 114-րդ բրիգադի զինծառայողը։ «Տասնութ տարեկանները դեռ երեխաներ են։ Միգուցե, անհրաժեշտության դեպքում, նրանք կարող էին իջեցնել այս տարիքը մինչև 23 տարեկան, բայց Կիևում դեռ կան բավականաչափ մարդիկ, որոնք կարող են մոբիլիզացվել, բայց չեն ցանկանում գնալ»,- հավելեց նա։
Աղբյուրը՝ The Guardian
Թարգմանեց՝
Արայիկ Մկրտումյանը